Chủ nhật 01/09/2024 08:24

Email: [email protected]

Hotline: 0904309996

Hà Nội 30 °C
TP Hồ Chí Minh 0 °C
Hải Phòng 28 °C
Đà Nẵng 31 °C
Yên Bái 31 °C
  • Hà Nội Hà Nội 30°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 0°C
  • Hải Phòng Hà Nội 28°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 31°C
  • Yên Bái Hà Nội 31°C

Rùng rợn với nghi lễ an táng người chết ở Tây Tạng

Pháp luật hình sự
07/05/2019 12:05
Đỗ Trang
aa
Nhắc tới Tây Tạng nhiều người có thể nghĩ ngay tới một thế giới tâm linh huyền bí, một tinh hoa Phật giáo rực rỡ trong lịch sử nhân loại.


Ít ai biết rằng Tây Tạng còn nổi tiếng với nghi lễ an táng độc đáo, mà nhiều người coi là man rợ. Đó là chặt xác người chết cho kền kền rỉa hay còn gọi là thiên táng (sky-burial)…

Chứng kiến nghi lễ này chỉ có người nhà nhưng hiện nay khách du lịch cũng có thể xem.

Chứng kiến nghi lễ này chỉ có người nhà nhưng hiện nay khách du lịch cũng có thể xem.

Nghi lễ “khất thực cho chim”

Trong Phật giáo cái chết khôngphải sự kết thúc của cuộc sống mà là khởi đầu cho một hành trình mới của linh hồn. Họ cũng tin rằng một khi qua đời, cơ thể sẽ chỉ như một cái bình rỗng, bởi linh hồn đã không còn chứa trong đó, rời khỏi đó.

Linh hồn sẽ tiếp tục vòng luân hồi và tái sinh cho đến khi tìm thấy những hình hài cụ thể trong tương lai. Đối với Phật tử Tây Tạng, giai đoạn sắp lìa trần là thời gian quan trọng nhất và quyết định linh hồn của người chết sớm được siêu thoát hay đọa vào những cảnh giới xấu.

Để linh hồn được siêu thoát và bắt đầu vòng luân hồi trả nghiệp, thân xác còn đó cũng cần mang theo. Cụ thể là xác người, hiện đã hết hạn và cần thiên táng để không còn dính líu tới cõi trần gian. Đây là một nghi lễ độc đáo mà nhiều người phương Tây coi là man rợ.

Thiên táng (hay sky-burial) là quá trình xử lý cơ thể con người bằng cách chặt nó ra thành nhiều mảnh nhỏ và đem nó lên đỉnh núi cao, để lũ kền kền rỉa xác. Người ta tin rằng xác của con người sẽ được trả về tự nhiên thông qua Jhator –hay còn gọi là “sự khất thực cho chim”.

Thiên táng diễn ra như thế nào?

Trước đó, nếu một người Tây Tạng chết, xác chết được bọc trong vải Tây Tạng trắng và đặt trong một góc của ngôi nhà với từ 3- 5 ngày. Các nhà sư hoặc Lạt ma sẽ đọc bài trú (mantra) cho các linh hồn được giải thoát khỏi cõi trần tục.

Các thành viên trong gia đình dừng các hoạt động khác, thậm chí không được khóc để trấn an linh hồn, giúp họ thanh thản lên thiên đường. Sau đó, người nhà sẽ chọn ngày đẹp và đưa thi hài tới nơi thiên táng. Trước khi chuyển đi, các thành viên trong gia đình cởi bỏ quần áo của người chết và đặt thi hài họ trong tư thế bào thai.

Cụ thể, cơ thể được uốn cong thành tư thế ngồi, đầu tì vào đầu gối. Nghi lễ thiên táng thường diễn ra vào lúc bình minh, khi mặt trời mới ló rạng. Thi hài đã được chuyển khỏi nhà và mai táng trên những ngọn núi cao, hoàn toàn cách xa khu dân cư.

Khi đến khu thiên táng, xác được đặt nằm sấp xuống sàn. Người xử lý xác chết (rogyapa) bắt đầu đốt cây bách xù để thu hút đám kền kền tới. Các lạt ma tụng kinh để chuộc lại tội lỗi của linh hồn và rogyapa sẽ bắt đầu công việc của mình. Ngoài đám kền kền ớn lạnh đang đứng chờ rỉa xác, nghi thức xử lý xác chết còn đem lại cảm giác nổi da gà hơn rất nhiều.

Đặc biệt với những ai được tận mắt chứng kiến. Song những người thực hiện (rogyapa) coi đây là điều bình thường. Họ kéo thi hài lên đỉnh núi và dùng dao nhọn chặt thành nhiều phần. Hài cốt cơ thể sẽ đập thành từng mảnh và trộn với tsampa (một loại thực phẩm chính cho người Tây Tạng, làm từ bột lúa mạch) để nuôi kền kền.

Thậm chí, họ làm nó như việc nông trại hàng ngày, cười nói vui vẻ chứ không phải thể hiện sự trang trọng hay buồn bã. Phật tử Tây Tạng tin rằng việc giữ một bầu không khí vui vẻ có thể giúp người chết vượt qua bóng tối để sang kiếp sau. Thiên táng là nghi lễ có liên quan mật thiết đến triết lý của Phật giáo Tây Tạng.

Người Tây Tạng tin rằng nếu kền kền đến và ăn xác, điều đó có nghĩa là người chết không có tội lỗi và linh hồn của anh ta được siêu thoát. Và kền kền là “sợi dây” trao đổi giữa cõi nhân gian với cõi vĩnh hằng. Chúng được tôn vinh là những “những con chim thánh” và chỉ ăn xác người mà không tấn công bất kỳ ai, động vật nào gần đó.

Nếu kền kền không rỉa hết thì tức là người đó chưa siêu thoát. Và các lạt ma phải đem hài cốt hỏa táng cùng với tụng kinh để cứu chuộc tội lỗi của linh hồn. Hiện nay, có hai điểm đến nổi tiếng có thể chứng kiến nghi lễ này ở Tây Tạng. Một là Tu viện Drigung Til, nằm ở quận Maizhokunggar, cách thành phố Lhasa khoảng 150km về phía đông.

Tu viện được nhúng trên mặt đá dốc đứng của vách đá, nhìn ra thung lũng Mum Pa đẹp như tranh vẽ. Một địa chỉ uy tín khác là Học viện Phật giáo Larung Gar - học viện Phật giáo lớn nhất thế giới. Nằm hơn 20 km về phía đông nam đến huyện Sertar, tỉnh Garze, tỉnh Tứ Xuyên, Học viện Phật giáo Larung Gar được biết đến là“mái nhà” Phật giáo đồ sộ và không gian cho các phật tử nghiên cứu.

Có man rợ, vô nhân đạo hay không?

Việc cho chim ăn trong thiên táng được người Tây Tạng coi là hành động “hào phóng” cuối cùng của người chết và người thân của họ bằng cách cung cấp thức ăn cho chúng sinh. Hành động từ bi đối với loài khác là một đức tính Phật giáo quan trọng và được tôn trọng sâu sắc.

Mặt khác, nó cũng liên quan tới mặt tự nhiên của cao nguyên Tây Tạng.Vùng đất thuộc lãnh thổ Trung Quốc này nằm giữa những đỉnh núi cao nhất của dãy Himalaya trên 4000m, lớp đất mặt lởm chởm đá, quá cứng để có thể đào hố, dù chỉ vài mét đầu tiên.

Điều đó khiến cho việc chôn cất người chết gần như không thể. Kèm theo khí hậu lạnh, không có nhiều cây cối tồn tại được, thiếu củi khiến việc hỏa táng dường như cũng bất khả thi. Được biết, hỏa táng chỉ dành riêng cho những người có địa vị xã hội, giàu có. Để phù hợp cả về tự nhiên và tâm linh,thiên táng được coi là phương thức hợp lý nhất để xử lý xác chết.

Thiên táng giúp bảo vệ môi trường, tránh ô nhiễm nguồn nước như khi chôn xuống đất. Đối với người Tây Tạng, đây là nghi lễ rất bình thường và trang trọng dành cho người đã khuất. Nó cũng phù hợp với giáo lý phật Kim cương thừa của người Tạng.

Hiện truyền thống an táng này khá phổ biến trên khắp Tây Tạng và một số khu vực ở Mông Cổ. Thiên táng dường như là một phong tục nguyên thủy và không thích hợp với văn hóa phương Tây. Nhiều người cảm thấy đây là hủ tục man rợ, rùng rợn và khó chấp nhận. Ngược lại một số khác lại cảm thấy tò mò, ấn tượng về nghi lễ độc đáo này của người Tây Tạng.

Họ sẵn sàng trả nhiều tiền để tham quan vùng đất này và được một lần chứng kiến thiên táng. Tóm lại, mỗi cái chết đều sẽ mang đến cuộc đời khác, tiếp tục luân hồi và chuyển tiếp cho dù nó ở dạng linh hồn bay lên hay được chim tha đi.

Trên những ngọn đồi của Tây Tạng cổ đại, trong sự hiện diện chào đón ánh bình minh,những gia đình có người đã khuất gần như có thể cảm nhận được linh hồn người thân đã ra đi một cách thanh thản, dứt khoát, không còn lưu luyến gì kiếp này. Và chính họ cũng vậy.

Các tục mai táng khác của người Tây Tạng:

Tháp táng

Chôn cất bằng bảo tháp là nghi thức tang lễ cao quý và thiêng liêng nhất ở Tây Tạng. Nghi thức này được dành riêng cho các Đạt Lai Lạt Ma, Ban Thiền Lạt Ma và Phật Sống. Sau khi một vị Lạt Ma cấp cao qua đời, xác ướp sẽ được rút nước và ướp trong các thảo dược quý hiếm.

Vàng mảnh và nghệ tây được rải khắp cơ thể. Cuối cùng, xác chết được chuyển đến bảo tháp và bảo quản cẩn thận để thờ cúng.

Hỏa táng

Hỏa táng ít cao quý hơn tháp táng, dành riêng cho các nhà sư chức vị cao và giới quý tộc. Người ta đổ bơ vào gỗ và rơm để đốt cháy thi thể. Tro tàn sẽ được đặt trong một hộp gỗ hoặc bình đất nung và chôn cất trong nhà, trên đỉnh núi, ngọn đồi hoặc một mảnh đất.

Quan tài sẽ có hình một chiếc tháp. Tro cũng có thể được mang lên đỉnh núi cao để tán theo gió hoặc thả xuống sông. Nhưng tro của Đức Phật Sống hay Lạt Ma thường được cho vào những tháp vàng hoặc bạc nhỏ.

Vách táng

Khi có người chết, các vị sư xuất sắc sẽ được giao nhiệm vụ tiên đoán và quyết định nghi thức và phương cách tang lễ cho người chết.

Nếu người chết được vách táng, cơ thể họ sẽ được phủ một lớp bơ hoặc sữa, cùng với muối, nước hoa và sau đó niêm phong trong những thùng gỗ nhỏ để mang tới vách đá. Người Tây Tạng thường chọn vách núi xa khu vực dân cư sinh sống để mang quan tài tới. Những hang động cao 50 tới 200 m so với mặt đất cũng thường được sử dụng làm nơi an nghỉ cho người chết.

Thủy táng

Trong thủy táng, xác chết được bọc bằng vải trắng, rồi thả trôi sông. Có hai quan điểm khác nhau về thủy táng. Ở những nơi thiên táng là phổ biến, thủy táng được xem là cách kém trang trọng hơn và chỉ dành để mai táng những người ăn xin và người có địa vị thấp trong xã hội.

Ở những nơi không có nhiều kền kền, thủy táng lại được chấp nhận rộng rãi với đa số người dân bình thường. l Địa táng Đối với người Tây Tạng, chôn cất là hình thức thấp kém. Chỉ những người bị bệnh truyền nhiễm hoặc bọn cướp, sát nhân mới “bị” chôn cất theo cách này.

bài liên quan
Phát triển kinh tế số: Tạo lợi thế cạnh tranh mới cho quốc gia

Phát triển kinh tế số: Tạo lợi thế cạnh tranh mới cho quốc gia

Từ đầu năm 2024, Việt Nam xác định tập trung vào phát triển kinh tế số với 4 trụ cột là: Công nghiệp công nghệ thông tin và truyền thông, Phát triển kinh tế số các ngành, Quản trị số và Phát triển dữ liệu số. Qua 6 tháng đầu của năm 2024, với 4 trụ cột này, kinh tế số góp phần tạo động lực mới cho kinh tế, tạo lợi thế cạnh tranh mới cho quốc gia.
Công ty Cổ phần Hàng không Pacific Airlines nợ hơn 751 tỷ đồng tiền thuế

Công ty Cổ phần Hàng không Pacific Airlines nợ hơn 751 tỷ đồng tiền thuế

Nợ quá hạn hơn 751 tỷ đồng tiền thuế Công ty Cổ phần Hàng không Pacific Airlines bị ngừng sử dụng hóa đơn từ ngày 02/7.
Báo Pháp luật Việt Nam kỷ niệm 39 năm: Đoàn kết – Hiện đại – Nhân văn

Báo Pháp luật Việt Nam kỷ niệm 39 năm: Đoàn kết – Hiện đại – Nhân văn

Tối ngày 12/7 tại thành phố Quy Nhơn(Bình Định), báo Pháp luật Việt Nam đã tổ chức chương trình Gala dinner kỷ niệm 39 năm ngày báo Pháp luật Việt Nam xuất bản số báo đầu tiên (10/7/1985-10/7/2024).
‘Sợi dây’ Chứng khoán APG - GKM Holdings

‘Sợi dây’ Chứng khoán APG - GKM Holdings

Mối quan hệ thân thiết của GKM – APG được "phác hoạ" thông qua hàng loạt giao dịch, góp cổ phần của GKM Holdings.
Phát động Chương trình bình chọn, tôn vinh "Gương sáng pháp luật" lần III

Phát động Chương trình bình chọn, tôn vinh "Gương sáng pháp luật" lần III

Sáng 1/7, Báo Pháp luật Việt Nam (PLVN) chính thức phát động Chương trình bình chọn, tôn vinh “Gương sáng pháp luật” lần III, năm 2025.
Chuyên trang truyền thông Pháp luật Plus chuyển về trụ sở mới

Chuyên trang truyền thông Pháp luật Plus chuyển về trụ sở mới

Do nhu cầu công việc, Chuyên trang truyền thông Pháp luật Pháp luật+ (Báo Pháp luật Việt Nam) chuyển về trụ sở mới.
Mới nhất
Đọc nhiều
Khởi tố đối tượng trộm nhiều tài sản có giá trị trong két sắt

Khởi tố đối tượng trộm nhiều tài sản có giá trị trong két sắt

Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an quận Tây Hồ đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và tạm giam Trịnh Thị Thảo (SN 1995) trú tại Ngọc Thanh, Kim Động, Hưng Yên về tội Trộm cắp tài sản.
Công an tỉnh Nghệ An gặp mặt, thăm hỏi các thương, bệnh binh

Công an tỉnh Nghệ An gặp mặt, thăm hỏi các thương, bệnh binh

Ngày 23/7, Công an tỉnh Nghệ An đã tổ chức gặp mặt các thương, bệnh binh, thân nhân liệt sỹ tại Trung tâm Điều dưỡng thương bệnh binh tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nghệ An tại xã Nghi Phong (Nghi Lộc - Nghệ An).
Cựu chủ tịch FLC Trịnh Văn Quyết sẵn sàng dùng gần 5.000 tỷ đồng tài sản tích luỹ để khắc phục hậu quả

Cựu chủ tịch FLC Trịnh Văn Quyết sẵn sàng dùng gần 5.000 tỷ đồng tài sản tích luỹ để khắc phục hậu quả

Cựu Chủ tịch FLC Trịnh Văn Quyết: "Kính mong HĐXX tạo điều kiện thuận lợi để bị cáo được xử lý tài sản cá nhân gần 5.000 tỷ đồng để khắc phục hậu quả vụ án mà cơ quan điều tra đã và đang phong toả hơn 2 năm qua".
Tin bài khác
Khởi tố đối tượng trộm nhiều tài sản có giá trị trong két sắt

Khởi tố đối tượng trộm nhiều tài sản có giá trị trong két sắt

Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an quận Tây Hồ đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và tạm giam Trịnh Thị Thảo (SN 1995) trú tại Ngọc Thanh, Kim Động, Hưng Yên về tội Trộm cắp tài sản.
Cựu chủ tịch FLC Trịnh Văn Quyết sẵn sàng dùng gần 5.000 tỷ đồng tài sản tích luỹ để khắc phục hậu quả

Cựu chủ tịch FLC Trịnh Văn Quyết sẵn sàng dùng gần 5.000 tỷ đồng tài sản tích luỹ để khắc phục hậu quả

Cựu Chủ tịch FLC Trịnh Văn Quyết: "Kính mong HĐXX tạo điều kiện thuận lợi để bị cáo được xử lý tài sản cá nhân gần 5.000 tỷ đồng để khắc phục hậu quả vụ án mà cơ quan điều tra đã và đang phong toả hơn 2 năm qua".
Hải quan tăng cường phối hợp phòng chống tội phạm ma túy

Hải quan tăng cường phối hợp phòng chống tội phạm ma túy

Trong Tháng hành động phòng, chống ma túy năm 2024, lực lượng Hải quan đã chủ trì, phối hợp với các lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ 49 vụ với 57 đối tượng, tang vật thu giữ tổng cộng 591 kg ma túy các loại.
Quảng Nam: Khởi tố 4 cán bộ liên quan sai phạm cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

Quảng Nam: Khởi tố 4 cán bộ liên quan sai phạm cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

Ngày 23/7, Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam, cho biết đã khởi tố bị can, lệnh bắt bị can để tạm giam đối với 4 cán bộ về hành vi "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ" quy định tại khoản 3, Điều 356 Bộ luật Hình sự sau khi được Viện Kiểm sát Nhân dân cùng cấp phê chuẩn.
Nghệ An: Khởi tố đối tượng lừa bán bé gái với giá 180 triệu đồng

Nghệ An: Khởi tố đối tượng lừa bán bé gái với giá 180 triệu đồng

Đối tượng thường xuyên lên địa bàn huyện Tương Dương dụ dỗ, lôi kéo các cháu gái sang nước ngoài làm việc và vẽ ra viễn cảnh giàu sang nơi xứ người, nhưng thực chất là lừa bán sang nước ngoài.
Cựu lãnh đạo Chứng khoán HOSE khai về mối quan hệ với Trịnh Văn Quyết

Cựu lãnh đạo Chứng khoán HOSE khai về mối quan hệ với Trịnh Văn Quyết

Theo cáo trạng, ông Trần Đắc Sinh (cựu Chủ tịch HĐQT HOSE) quen biết Trịnh Văn Quyết và Doãn Văn Phương (TGĐ Tập đoàn FLC). Quyết và Phương nhờ Sinh tạo điều kiện để cổ phiếu ROS được niêm yết trên sàn chứng khoán trong tháng 9/2016.
Mất gần 200 triệu đồng “chuộc” thân vì tin “việc nhẹ lương cao”

Mất gần 200 triệu đồng “chuộc” thân vì tin “việc nhẹ lương cao”

Tin vào lời dụ dỗ “việc nhẹ lương cao”, nạn nhân đã bị các đối tượng bán sang Campuchia làm việc trong tổ chức lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Sau đó, gia đình đã phải chuyển số tiền gần 200 triệu đồng để “chuộc” thân.
Cựu Chủ tịch FLC Trịnh Văn Quyết khai gì trước toà?

Cựu Chủ tịch FLC Trịnh Văn Quyết khai gì trước toà?

Quá trình khai báo, cựu Chủ tịch FLC khẳng định: “Bị cáo chưa bao giờ có mục đích chiếm đoạt tiền của nhà đầu tư”. Theo ông Quyết, việc mua lại doanh nghiệp và thành lập doanh nghiệp là để làm về lĩnh vực xây dựng.
Bắt giữ đối tượng từng là nhân viên ngân hàng lừa đảo, chiếm đoạt tài sản

Bắt giữ đối tượng từng là nhân viên ngân hàng lừa đảo, chiếm đoạt tài sản

Với việc đưa ra thông tin gian dối để huy động vốn của bị hại làm đáo hạn ngân hàng cho khách hàng đang có nhu cầu, để chiếm đoạt tổng số tiền trên 05 tỷ đồng, Nguyễn Đình Tuấn đã bị lực lượng chức năng bắt tạm giam.
Bắt giữ đối tượng dùng ô tô đi trộm cắp hàng chục nắp cống thoát nước

Bắt giữ đối tượng dùng ô tô đi trộm cắp hàng chục nắp cống thoát nước

Lợi dụng thời điểm đêm tối vắng người, Đỗ Văn Đoàn đã sử dụng ô tô đến nhiều tuyến phố để trộm cắp cống thoát nước.
tong bi thu nguyen phu trong trong cong cuoc bao ve chu quyen bien dao cua to quoc

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong công cuộc bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc

(PLM) - Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng vẻ vang của mình, nhất là trên cương vị Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Quân ủy Trung ương, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã dành tình cảm đặc biệt đối với cán bộ, chiến sĩ Hải quân. Tổng Bí thư luôn kịp thời quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và đánh giá cao sự nỗ lực, quyết tâm của cán bộ, chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam trong khắc phục khó khăn, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc; xây dựng Hải quân nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và hiện đại.
ha noi nhieu noi treo co ru truoc ngay quoc tang tong bi thu nguyen phu trong

Hà Nội: Nhiều nơi treo cờ rủ trước ngày Quốc tang Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng

(PLM) - Dù còn 3 ngày nữa mới diễn ra Quốc tang, nhưng tại một số địa điểm tại Hà Nội cũng như trên cả nước đã treo cờ rủ để tưởng nhớ cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
tong bi thu nguyen phu trong nha lanh dao ly luan xuat sac

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng – Nhà lãnh đạo, lý luận xuất sắc

(PLM) - Trải qua nhiều cương vị quan trọng do Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó, như: Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng từ khoá VII đến khóa XIII; Uỷ viên Bộ Chính trị từ khoá VIII đến khóa XIII; Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; Bí thư Thành uỷ Hà Nội; Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Chủ tịch Quốc hội; Chủ tịch nước; Tổng Bí thư từ khoá XI đến khóa XIII, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã có nhiều cống hiến to lớn, quan trọng cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc ta, nhất là trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
tinh cam dac biet cua nhan dan voi tong bi thu nguyen phu trong

Tình cảm đặc biệt của nhân dân với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng

(PLM) - Hơn nửa thế kỷ hoạt động cách mạng không ngừng nghỉ, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã cống hiến hết mình, trọn một đời đóng góp cho Đảng, cho nhân dân. Hình ảnh vị lãnh đạo kiên trung, trí tuệ và mẫu mực, tận trung với Đảng, hết lòng vì dân sẽ luôn sống trong trái tim của mỗi người dân Việt Nam.
bo tu phap dung dau cac bo nganh ve chi so cai cach hanh chinh nam 2023

Bộ Tư pháp đứng đầu các bộ, ngành về Chỉ số Cải cách hành chính năm 2023

(PLM) - Sáng ngày 18/7/2024, Tại Hội trường Đa năng - Bộ Tư Pháp đã diễn ra Tọa đàm đánh giá, rút kinh nghiệm về Chỉ số cải cách hành chính năm 2023 và đánh giá việc thực hiện Đề án 06 trong 06 tháng đầu năm, nhiệm vụ, giải pháp từ nay đến cuối năm 2024 của Bộ tư Pháp.