Sau tai nạn xảy ra ở thủy điện Rào Trăng 3, vấn đề thủy điện gây ra lũ lụt lại một lần nữa được nhắc đến. Nhưng bản chất của thủy điện là gì? Gây lũ, xả lũ hay cắt lũ?
Thủy điện gây ra tác động môi trường nhưng không tăng rủi ro về lũ. (Ảnh minh họa)
Phải trồng bù diện tích rừng mất do làm thủy điện
Tại tọa đàm “Thủy điện nhỏ và vấn đề lũ lụt” do Hiệp hội truyền thông số tổ chức hôm qua, 30/10, ông Nguyễn Tài Sơn, chuyên gia đã có 40 năm gắn bó với công tác thủy điện cho biết, thủy điện là công trình sử dụng năng lượng của dòng chảy để chuyển thành điện năng. Ở Việt Nam, năng lượng thủy điện cung cấp cho hệ thống thủy điện quốc gia chiếm 30-40% tổng sản lượng điện. Thủy điện không tiêu hao lượng nước của dòng chảy, sau khi phát điện thì nước được trả lại cho dòng sông.
Thủy điện là nguồn năng lượng tái tạo và quý giá, có thể nói là năng lượng sạch nhất trong các nguồn năng lượng cho nên tất cả các quốc gia đều tìm cách khai thác hiệu quả nguồn năng lượng này. Ví dụ, sông Đa-nhip có hơn 800 thủy điện nằm trên dòng sông này, quốc gia xây dựng nhiều nhà máy thủy điện nhất là Đức, trong đó có vô số thủy điện nhỏ.
Về số liệu thống kê diện tích rừng làm thủy điện ở Việt Nam, ông Sơn cho biết, từ năm 1970 đến nay, tổng diện tích các loại đất, cả diện tích đất rừng để làm thủy điện là 285.000 ha. Như vậy, bình quân công suất hiện nay thì khoảng tầm 14,5 ha/MW. Nhưng từ khi có Luật Bảo vệ và phát triển rừng (bắt đầu từ năm 2006 đến nay), khi sử dụng 1m2 rừng thì phải trồng bù 1m2 rừng. Theo số liệu thống kê năm 2019 của ngành lâm nghiệp, diện tích rừng phải trồng bù hơn 30.000ha, thì hiện nay đã trồng bù được 33.000 ha.
Thêm nữa, từ khi có Nghị quyết 62 của Quốc hội về quản lý thủy điện, thống kê cho thấy, năm 2014 tổng tất cả diện tích làm thủy điện, bao gồm cả đất, sông, suối, rừng mất 1,89 ha/1MW, trong đó rừng chỉ chiếm hơn 4% và rừng sản xuất là chính.
Ông Sơn khẳng định, ở Việt Nam, quản lý thủy điện xuất hiện từ thập kỷ 70. Hiện nay, tất cả các nghiên cứu, đầu tư, xây dựng đến các vấn đề liên quan đến Nhà nước, các văn bản quy phạm pháp luật đều đã làm dần dần tốt lên và đến bây giờ là tương đối đầy đủ. Như quy hoạch bậc thang sông Đà, khi lập quy hoạch, các cơ quan nghiên cứu, tư vấn phải xem xét tất cả phần có lợi, có hại, lĩnh vực phát điện, cấp lũ, giao thông thủy, các vấn đề môi trường… đều được nghiên cứu, đánh giá xem phương án nào phù hợp với điều kiện Việt Nam nhất.
Ví dụ như khi xây dựng thủy điện Sơn La và sau này là Lai Châu, Tuyên Quang, mục đích chính lại là chống lũ cho Đồng bằng sông Hồng, đặc biệt là Hà Nội. “Khi Nhà máy thủy điện Hòa Bình được xây dựng, chúng tôi thấy rằng có thể chống lũ cho Hà Nội được khoảng hơn 200 năm. Sau khi thêm 2 nhà máy thủy điện Sơn La và Lai Châu thì khả năng chống lũ thêm khoảng 500 năm”- ông Sơn nói.
Đập thủy điện tác động lớn nhưng không làm tăng rủi ro về lũ
PGS.TS. Vũ Thanh Ca (Khoa Môi trường, Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội) - thành viên nhóm chuyên gia quản lý các hồ chứa khu vực Kanto của Nhật Bản, khẳng định, khi xây dựng, khi thực hiện bất kỳ một hoạt động phát triển nào đều có tác động, không có cách nào không tác động.
Ông Ca cũng không ngần ngại khẳng định, trong thực tế, các nghiên cứu trên thế giới và ở Việt Nam cho thấy thủy điện đúng là gây ra rất nhiều hệ lụy môi trường, sinh thái và làm gia tăng xói lở bờ biển do chặn dòng bùn cát chảy ra biển. Thủy điện cũng có những nguy cơ gây lũ quét rất lớn nếu đập bị vỡ. “Nhưng không có cơ sở khoa học nào để nói thủy điện làm tăng lũ. Nếu không có đập thủy điện lũ vẫn thế, thậm chí cao hơn. Đối với nhiều trường hợp, không có hồ thủy điện lũ cao hơn rất nhiều. Các đập thủy điện đúng là tác động môi trường cực lớn, nhưng không làm tăng rủi ro lũ lụt” - ông Ca khẳng định.
Dẫn báo cáo về đánh giá khả năng giảm nhẹ lũ lụt của đập (ra đời năm 2010) của nhóm Công tác châu Âu về đập và lũ lụt, ông Ca cho biết, trên cơ sở tính toán về mức độ giảm nhẹ lũ lụt của tất cả các nước châu Âu đã thấy đập (cả thủy điện, thủy lợi và cấp nước) đã giúp giảm nhẹ lũ lụt ở tất cả các nước châu Âu.
Tuy nhiên, mức độ giảm nhẹ lũ tùy thuộc vào dung tích hồ và quá trình vận hành hồ. Các hồ lớn, dự báo tốt để có thể xả nước trước khi lũ lụt sẽ giúp giảm rất nhiều lũ lụt ở hạ du, trong khi các hồ nhỏ thì hầu như không có khả năng giảm lũ lụt. Thủy điện không xả quá lượng nước về vì nó vẫn cần tích nước phục vụ phát điện. “Nước trong hồ là tài sản của thủy điện, là tiền nên các nhà quản lý thủy điện không xả bừa bãi để gây ngập lụt ở hạ du” - ông Ca khẳng định.
Báo cáo này cũng cho thấy các hồ chứa chỉ có khả năng giảm lũ, lụt nhưng không có khả năng loại trừ hoàn toàn lũ, lụt. Nếu mưa lớn, hồ chứa không đủ sức điều tiết thì lũ lụt vẫn xảy ra. Hơn nữa, nếu hồ chứa không được xây dựng đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật, có khả năng đập bị vỡ gây ra thảm họa khôn lường.
TP.HCM sẵn sàng tạo điều kiện tốt nhất cho các doanh nghiệp Thụy Điển tìm hiểu xúc tiến đầu tư, hợp tác kinh doanh tại thành phố, nhất là trong lĩnh vực chuyển đổi số, phát triển xanh, bền vững.
Luật Đất đai sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua quy định chi tiết các trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất không có giấy tờ sẽ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Một doanh nghiệp ở TX Đông Triều (Quảng Ninh) tự nguyện bỏ 1 tỷ đồng để làm đường bê tông nhưng bị tuýt còi vì bị cho rằng có dấu hiệu trục lợi và lấn chiếm hồ thủy lợi Lỗ Chính.
Vi phạm nhiều lỗi trong lĩnh vực y tế, Công ty cổ phần đầu tư Quốc tế - Mega Gangnam có trụ sở số 105, phố Trần Quốc Hoàn (Hà Nội) bị Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh xử phạt hành chính.
Hội Nhà báo Việt Nam có văn bản gửi UBND và Công an TP Hà Nội đề nghị tiếp tục đôn đốc, chỉ đạo cơ quan chức năng điều tra làm rõ, xử lý nghiêm những đối tượng hành hung các phóng viên, nhà báo xảy ra tại huyện Thanh Trì.
Tham gia kỳ thi Olympic Hóa học quốc tế Mendeleev lần thứ 58, cả 10 học sinh Việt Nam đều đạt giải với 1 huy chương Vàng, 5 huy chương Bạc và 4 huy chương Đồng.
Quá trình nỗ lực dập lửa, 2 cán bộ kiểm lâm đã không may tử nạn khi tham gia chữa cháy rừng trên đỉnh Tây Côn Lĩnh tại địa bàn giáp ranh xã Phương Tiến, Lao Chải, Xín Chải, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang.
Thi thể một người phụ nữ được phát hiện trong trạng thái "chết khô" trên chiếc ghế sofa trong một căn hộ chung cư cao cấp thuộc phường Tây Mỗ, Nam Từ Liêm, Hà Nội.
Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm yêu cầu công an các đơn vị, địa phương đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vụ án trọng điểm thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi chỉ đạo, vụ án dư luận xã hội quan tâm.
Ngày 25/4, thông tin từ Công an tỉnh Nghệ An cho biết, Công an huyện Nghĩa Đàn đang tạm giữ hình sự đối tượng Lê Văn Hồng (SN 1979), trú xã Tri Lễ, huyện Quế Phong về hành vi vận chuyển trái phép chất ma túy.
Ngày 24/4, Công an TP.HCM cho biết, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an Quận 4 vừa triệt phá nhóm đối tượng “núp bóng” dịch vụ cầm đồ, tư vấn tài chính “cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự”.
Ngày 24/4, thông tin từ Công an TP.HCM cho biết, Phòng Cảnh sát hình sự Công an thành phố đã ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, ra lệnh bắt 8 bị can về hành vi “Tổ chức đánh bạc” và 4 bị can về hành vi “Đánh bạc”. Các quyết định và lệnh bắt đã được Viện Kiểm sát nhân dân Thành phố phê chuẩn.
Ngày 23/4, thông tin từ Công an tỉnh Thanh Hóa cho biết, Cơ quan CSĐT Công an huyện Hà Trung đã Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam 4 đối tượng về hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy…
Hai đối tượng Vi Hoàng Như và Trần Thị Hương Lan vừa bị Công an quận Tây Hồ ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can để điều tra về tội Mua bán trái phép chất ma túy.
Ngày 27.4 công viên Nước Hồ Tây đã tổ chức nhiều chương trình hấp dẫn như: Chương trình ca nhạc tạp kĩ, xiếc và giao lưu biểu diễn cùng các vũ công...chương trình được tổ chức trong 05 ngày từ 27/4 đến 1/5, mỗi ngày có 02 show diễn buổi sáng và buổi chiều.
Kỳ nghỉ lễ 30/4 - 1/5 đã đến rất gần. Tuy nhiên, giá vé máy bay nội địa cao khiến du khách e dè. Du khách đã đưa ra nhiều lựa chọn khác để phù hợp với tiêu chí tiết kiệm chi phí.
Lễ hội Du lịch Hà Nội năm 2024 với chủ đề “Thăng Long – Hà Nội, Thủ đô quyến rũ” từ ngày 25 – 28/4/2024 tại Công viên Thống Nhất. Đây là sự kiện xúc tiến quảng bá Du lịch lớn nhất được tổ chức thường niên của thành phố Hà Nội - Lễ Hội Du Lịch Hà Nội năm 2024 dự kiến sẽ mang tới cho du khách và nhân dân những trải nghiệm đầy màu sắc cùng nội dung phong phú đa dạng.
Ngày 26/4, tại Hà Nội, thành phố Hải Phòng phối hợp với Viện Hàn lâm Kiến trúc Pháp – Việt tổ chức Triển lãm ảnh Hải Phòng – Pháp Heritage với chủ đề “Di sản kiến trúc hôm nay, thịnh vượng cho ngày mai”.
