Tiến sĩ Lê Đăng Doanh cho biết: "Trong 30 năm công tác, chúng tôi chưa gặp một vụ án nào mà lại truy tố công ty tư nhân về hành vi “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng".
Tin nên đọc
Vụ 9 người tử vong do chạy thận ở Hòa Bình: Bộ Y tế đề nghị tòa tuyên bác sĩ Lương vô tội
Ngày mai TAND quận Hai Bà Trưng xét xử vụ 119 Bà Triệu: Cuốn sổ đỏ sẽ về với chủ?
Bản tin Pháp luật: Xét xử vụ đánh bạc nghìn tỷ, nhiều tình tiết bất ngờ
Xét xử đường dây đánh bạc nghìn tỉ: Trùm cờ bạc Nguyễn Văn Dương bị cách ly
Trước đó, như Phapluatplus.vn đã đưa tin, liên quan đến vụ án chạy thận làm 9 người tử vong xảy ra ngày 29/5/2017, tại Bệnh viện Đa khoa (BVĐK) tỉnh Hòa Bình.
Ngày 21/11/2018, Đại tá Phạm Hồng Tuyến - Giám đốc Công an tỉnh Hòa Bình cho biết, Cơ quan cảnh sát Điều tra Công an tỉnh Hòa Bình đã ra quyết định khởi tố bị can đối với ông Đỗ Anh Tuấn - Giám đốc Công ty Cổ phần Dược phẩm Thiên Sơn (gọi tắt là Công ty Thiên Sơn) để điều tra về tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng" theo Điều 285 Bộ luật hình sự 1999.
Ông Tuấn được áp dụng biện pháp cho tại ngoại, cấm đi khỏi nơi cư trú.
 |
| 9 người chạy thận tử vong xảy ra ngày 29/5/2017, tại Bệnh viện Đa khoa (BVĐK) tỉnh Hòa Bình. |
Tuy nhiên, ngay khi nhận quyết định khởi tố, ông Tuấn đã có đơn khiếu nại và cho rằng quyết định trên là không đúng.
Ngày 24/11, Công ty cổ phần dược phẩm Thiên Sơn đã có Đơn tố cáo tới Cơ quan điều tra - Viện kiểm sát nhân dân tối cao, tố cáo Cơ quan cảnh sát điều tra công can tỉnh Hòa Bình và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hòa Bình về hành vi “Xâm hại nghiêm trọng hoạt động tư pháp, truy cứu TNHS người không có tội” quy định tại điều Điều 368- Bộ luật hình sự 2015.
Liên quan đến sự việc trên, PV Phapluatplus.vn đã có cuộc Phỏng vấn với Tiến sĩ Lê Đăng Doanh – Giảng viên chính khoa Pháp luật hình sự - Trường Đại học luật Hà Nội.
Mở đầu cuộc trò chuyện, khi đề cập đến việc cơ quan cảnh sát Điều tra Công an tỉnh Hòa Bình đã ra quyết định khởi tố bị can đối với ông Đỗ Anh Tuấn - Giám đốc Công ty Cổ phần Dược phẩm Thiên Sơn (gọi tắt là Công ty Thiên Sơn) thì ông Doanh cho rằng: “Trong 30 năm công tác, chúng tôi chưa gặp một vụ án nào mà lại truy tố công ty tư nhân về hành vi “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” theo Điều 285 BLHS năm 1999. Nếu có, tòa án cấp trên sẽ hủy án vì áp dụng sai, không đúng pháp”.
 |
| Tiến sĩ Lê Đăng Doanh cho biết: "Trong 30 năm công tác, chúng tôi chưa gặp một vụ án nào mà lại truy tố công ty tư nhân về hành vi “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng". |
Xin ông cho biết các yếu tố cấu thành tội danh “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” được quy định trong BLHS năm 1999 và pháp luật hiện hành?
Về mặt khoa học, các yếu tố cấu thành tội danh “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, hiện nay được quy định tại điều 360 của BLHS năm 2015, (còn trước ngày 1/1/2018 thì được quy định tại Điều 285 BLHS năm 1999) thì:
Vấn đề thứ nhất là yếu tố bị gây thiệt hại, nói theo khoa học là khách thể của tội phạm đó chính là hoạt động đúng đắn, uy tín của cơ quan tổ chức.
Cơ quan, tổ chức ở đây muốn nói là chính là cơ quan tổ chức mang tính chất công, như cơ quan nhà nước, doanh nghiệp nhà nước chứ không phải cơ quan tổ chức tư nhân.
Vấn đề thứ 2 là hành vi của người phạm tội, đây là hành vi của người có chức vụ có quyền hạn, có trách nhiệm được giao trên cơ sở pháp luật quy định hoặc được những người có thẩm quyền giao những việc nhiệm vụ cụ thể.
Chủ thể ở đây về mặt khoa học có thể nói là chủ thể đặc biệt. Đó là người có chức vụ và quyền hạn.
Chức vụ quyền hạn ở đây hiểu theo quy định của Điều 277 BLHS năm 1999, đó là người được bầu cử, được bổ nhiệm, do hợp đồng hoặc hình thức khác có hưởng lương hoặc không hưởng lương và được giao một công vụ nhất định có quyền hạn nhất định trong khi thi hành công vụ.
Những người này mới là chủ thể của tội phạm theo Điều 285 BLHS, cũng như chủ thể thực hiện tội phạm của Điều 360 BLHS năm2015.
Vấn đề thứ 3. Hành vi khách quan, hành vi phạm tội của những người thực hiện tội phạm là không làm hoặc không thực hiện nhiệm vụ được giao theo quy định của pháp luật, hoặcthực hiện không đầy đủ, không đúng nhiệm vụ được giao.
Ví dụ, như chủ tịch huyện, chủ tịch tỉnh… chịu trách nhiệm về vấn đề phòng, chống lũ lụt mà không chuẩn bị đầy đủ vật tư, lực lượng hoặc không tổ chức, đôn đốc kiểm tra bờ đê, đập nước…dẫn đến vỡ đê gây hậu quả nghiêm trọng.
Vấn đề thứ 4. Thái độ chủ quan của tội này hoàn toàn do vô ý, do đánh giá tình huống cụ thể có thể người phạm tội chủ quan cho rằng hậu quả không xảy ra hoặc không thể xảy ra...
Trên đây là các yếu tố cấu thành tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” theo quy định tại Điều 285 BLHS năm 1999 cũng như Điều 360 BLHS năm 2015.
Ông vừa cho biết tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” áp dụng đối với đối tượng có chức vụ, quyền hạn. Vậy ông cho biết, người nào được coi là người chức vụ theo Điều 285 của BLHS năm 1999, sửa đổi bổ sung năm 2009?
Điều 277 BLHS quy định về người có chức vụ quyền hạn đó là người hoạt động trong cơ quan tổ chức nhà nước có tính chất công, hoặc là những người được bổ nhiệm, bầu cử hoặc do hình thức khác thì đây chính là những người trong hệ thống bộ máy nhà nước.
Ngoài ra còn có những người làm việc tại các doanh nghiệp mang tính chất nhà nước, doanh nghiệp mang tính chất hoạt động công.
Ví dụ Công ty TNHH một thành viên quản lý môi trường, cây xanh của thành phố nào đó là doanh nghiệp công ích, mang tính chất nhà nước thì giám đốc…đã không thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, đôn đốc các bộ phận cắt cành, hạ các cây có khả năng ngả, đổ…dẫn đến cây đổ, cành rơi do mưa bão…dẫn đến người đi đường chết thì Giám đốc… có thể bị xử lý theo Điều 285 BLHS năm 1999 hoặc 360 BLHS năm 2015.Còn chức vụ chủ tịch hội đồng quản trị, tổng giám đốc…của các doanh nghiệp tư nhân không nằm trong nội dung Điều 277 BLHS năm 1999 hoặc Điều 352 BLHS năm 2015
Ông cho biết sự khác nhau giữa tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” theo Điều 285 BLHS năm 1999, sửa đổi bổ sung năm 2009 và Điều 360 BLHS năm 2015, sửa đổi năm 2017?
Về mặt nội dung khoa học pháp lý nói chung thì điều 285 và 360 không có gì thay đổi, chỉ thay đổi về cấu trúc cách mô tả hành vi trong các điều luật khác nhau mà thôi.
Trước đây BLHS năm 1999 sửa đổi năm 2009 trong điều 285, điều luật này chỉ nêu là gây hậu quả nghiêm trọng ở Khoản 1 và gây hậu quả rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng ở Khoản 2. Do tính chất mô tả không đầy đủ, rất chung chung như vậy rất khó áp dụng trong thực tế.
Điều 360 BLHS năm 2015 đã cụ thể hóa 3 nội dung nêu trên thành các hậu quả cụ thể như chết 1 người, thương tích 61% được coi là hậu quả nghiêm trọng; thương tích từ 122% trở lên, 2 người chết trở lên, thiệt hại tiền từ 500 triệu trở lên được coi là hậu quả rất nghiêm trọng; gây chết từ 3 người trở lên là hậu quả đặc biệt nghiêm trọng thì bị xử lý theo Khoản 3 Điều 360….
Ông cho biết hiệu lực áp dụng của BLHS năm 2015 là khi nào? Nếu một vụ việc xảy ra năm 2017 thì sẽ áp dụng bộ luật nào?
Hiệu lực của BLHS 2015 được áp dụng có hiệu lực từ 0h ngày 1/1/2018. Nếu vụ việc mà xảy ra năm 2017 thì theo quy định tạiĐiều 2 BLHS cũng như Điều 7 Khoản 1 BLHS 2015 thì điều luật áp dụng với hành vi phạm tội là điều luật đang có hiệu lực thi hành tại thời điểm mà hành vi phạm tội được thực hiện.
Như vậy có nghĩa là, những hành vi phạm tội xảy ra sau 0h ngày 1/1/2018 lúc đó chúng ta mới áp dụng BLHS năm 2015 để xử lý.
Còn nếu hành vi phạm tội xảy ra trước 0h ngày 1/1/2018 thì áp dụng BLHS năm 1999 để xử lý, trừ trường hợp theo quy định khoản 3 Điều 7 của BLHS năm 2015 với nguyên tắc xử lý có tính chất nhân đạo, đó là những trường hợp như xóa bỏ tội phạm hoặc giảm nhẹ hay các tình tiết có lợi cho người phạm tội thì Nhà nước cho phép áp dụng BLHS năm 2015, tức là áp dụng các quy định giảm nhẹ đó với những hành vi phạm tội xảy ra trước 1/1/2018.
Liên quan đến vụ án chạy thận tại BVĐK tỉnh Hòa Bình, trong đó có việc công ty CPDP Thiên Sơn ký hợp đồng sửa chữa hệ thống lọc nước tại BVĐK tỉnh Hòa Bình thì Thiên Sơn có được coi là thực hiện công vụ không? Các chức danh lãnh đạo của công ty tư nhân có phải là chủ thể của tội danh Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng không?
Chúng tôi chưa tìm hiểu rõ vụ việc nhưng nếu công ty CPDP Thiên Sơn là công ty vốn 100% của tư nhân và hoạt động theo Luật doanh nghiệp thì những người lãnh đạo của công ty này như Giám đốc, Phó Giám đốc, Chủ tịch HĐQT, kế toán trưởng,… sẽ không phải là chủ thể chịu trách nhiệm về hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng như quy định của Điều 285 BLHS năm 1999 hoặc theo Điều 360 BLHS năm 2015.
Hoạt động kinh doanh của Công ty tư nhân không phải là thực hiện công vụ hoặc mang tính chất công vụ, nhiệm vụ được giao theo quy định của tội danh này.
