Hòa Bình: Những lý do khiến hàng chục ngôi nhà kiên cố bỗng đổ ụp trôi sông

Vì sao dân chưa đồng tình giải tỏa đường Đê La Thành làm bãi đỗ xe

Hà Nội sắp giải tỏa hết chợ cóc, chợ tạm

Tin nên đọc

Tiền Giang: Nhiều bất cập về quản lý, giải tỏa chợ Tân Phú

Chủ tịch UBTƯMTTQ Việt Nam giúp giải tỏa lo lắng về 'Hội thánh đức chúa trời'

Khởi tố 4 cán bộ Ban giải tỏa đền bù số 2 Đà Nẵng do kê khống hàng trăm triệu đồng

Không tổ chức đội tuyển, không xét giải từ các cuộc thi giải Toán, Vật lý, tiếng Anh trên mạng

Căn nhà bỗng nứt toác rồi sụp xuống

Khoảng 16h ngày 30/7, một số hộ dân tổ 25-26 phường Đồng Tiến (thành phố Hòa Bình) phát hiện sạt lở móng nhà. Nhiều ngôi nhà cao 2-4 tầng có xu hướng ngả về phía lòng sông Đà sau nhà. Nhận được tin báo, chính quyền huy động lực lượng sơ tán dân khẩn cấp.

5 ngôi nhà bị sạt lở nhiều nhất được ưu tiên di dời trước. Đến 18h30, những nhà này lần lượt đổ ụp xuống sông sau tiếng nứt gãy lớn.

Nhiều căn nhà kiên cố bất ngờ đổ sập.

Lực lượng chức năng thành phố Hòa Bình đã phong tỏa khu vực xảy ra sạt lở. Khảo sát cho thấy khoảng 25 ngôi nhà khác bắt đầu xuất hiện sụt lún nên đã di dời người dân cùng tài sản đến nơi an toàn. Tổng cộng 35 nhà phải di dời.

Trong đó 9 ngôi nhà ở tổ 26 phường Đồng Tiến (TP Hòa Bình) sụp xuống sông Đà. 10 nhà khác bị sập một nửa; 9 nhà bị rạn nứt to có nguy cơ sụp đổ bất cứ lúc nào.

Những ngôi nhà thuộc tổ dân phố 25-26 nằm ven sông Đà, phía trước là quốc lộ 6 - tuyến đường huyết mạch nối thủ đô với các tỉnh Tây Bắc.

Phần lớn nhà được xây kiên cố, tầng một làm cửa hàng kinh doanh. Phường đã tổ chức di dời người dân ra khỏi khu vực nguy hiểm nên các vụ sụt nhà không gây thương vong. Trong đêm 30 và ngày 31/7, công an, dân quân tự vệ... tiếp tục giúp người dân di chuyển đồ đạc đến nơi an toàn.

Chính quyền cũng mở cửa nhà văn hoá các khu dân cư cho dân có nhu cầu vào ở. Tới thăm người dân khu vực sạt lở chiều 31/7, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng gửi lời thăm hỏi, chia sẻ mất mát và mong người dân sớm ổn định cuộc sống.

Ông yêu cầu tỉnh đảm bảo đời sống cho người dân khi sơ tán, tìm quỹ đất hoặc đầu tư hạ tầng, bố trí lại dân cư đặc biệt là các hộ mất nhà cửa. Phó Thủ tướng giao Bộ Tài nguyên Môi trường chủ trì phối hợp với các bộ, ngành liên quan đánh giá nguyên nhân, tìm giải pháp và đề xuất với tỉnh phương án di dân.

Chiều 31/7, gương mặt phờ phạc, anh Cao Văn Thành (phường Đồng Tiến, TP Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình) nằm trên ghế salon trước cửa căn nhà tối om.

Anh đã thức liên tục 30 tiếng, từ khi nửa căn nhà anh đang ở bỗng nứt toác rồi sụp xuống sông Đà. Rạng sáng ngày 30/7, anh Thành đang ngủ thì nghe tiếng động lạ, tưởng có trộm nên anh bật dậy.

Kiểm tra quanh nhà, người đàn ông tá hỏa phát hiện công trình phụ sau nhà đã tách rời khỏi nhà chính, lún gần một gang tay.

Anh vội vã gọi vợ con dậy, dọn dẹp đồ đạc đi sơ tán, còn mình ở lại trông tài sản. Chiều cùng ngày, toàn bộ công trình phụ, bếp và một phần xưởng phía sau nhà anh sụt xuống sông. Nằm sát nhà anh Thành, ngôi nhà bốn tầng của bà Nguyễn Thị Ngà sụt cả chục mét chỉ còn nhìn thấy một tầng.

"8 người nhà tôi đang ăn cơm thì nghe như tiếng nổ lớn, rung chuyển, mọi người vội tháo chạy ra đường, còn ngôi nhà tôi sụt xuống sông, mất gần hết tài sản", bà Ngà rơm rớm nước mắt nói.

Gia đình bà Ngà phải lắp tạm giường sát quốc lộ làm nơi tá túc qua đêm. Nhà của bà Ngà nằm trong số ba căn nhà tại địa chỉ 70, 72, 74 đổ ụp khoảng 19h ngày 30/7. Cùng lúc, tình trạng lún, nứt cũng được phát hiện tại gần 20 nhà khác.

Vừa tất tả dọn đồ đạc, ông Hoàng Xuân Thảo vừa kể, các vết nứt nhà ông xuất hiện chiều 30/7, đến hơn 7h tối sau một tiếng "rắc" thì nhà sụp xuống sông. Gia đình ông Thảo chỉ kịp di dời một số tài sản trước đó.

Theo thông tin địa phương, khu vực sạt lở được cảnh báo nằm trong vùng nguy hiểm nên địa phương đã có kế hoạch di dời từ trước. Một số hộ dân đã được thành phố cấp đất tái định cư và không thu tiền sử dụng đất. Tuy nhiên, nhiều hộ có hoạt động kinh doanh vẫn bám trụ ở lại.

Chính quyền bước đầu cho rằng, mưa lũ kéo dài thời gian qua khiến đất đã nhão, cộng với việc thuỷ điện Hoà Bình xả lũ. Ngày 30/7, khi thủy điện đóng toàn bộ cửa xả, nước rút xuống kéo theo đất nhão gây sạt lở. Ngoài ra, việc khai thác cát, đổ chất thải rắn cũng làm thay đổi dòng chảy sông Đà, khiến nước xói vào bờ.

Dấu hiệu sụt lún từ trước

Ở góc độ khoa học, TS Nguyễn Quốc Thành (Viện Địa chất, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) cho rằng chính việc nằm ở bờ lõm đoạn sông uốn khúc, nơi dòng nước mạnh nhất xoáy vào, nên phường Đồng Tiến bị xói lở.

Bờ sông lại được tạo thành bởi cát và sét pha, khi ngấm nước sẽ mềm và trượt lở. Một chuyên gia khác nói kết cấu nền đất ven sông Đà từ Hòa Bình xuống Việt Trì hầu hết do cát, phù sa bồi, độ ổn định không cao, từ trước đến nay nhiều đoạn bị xói lở.

Giải pháp làm kè cứng khó khả thi vì cần dựa trên nền địa chất vững chắc. Ngoài nguyên nhân địa thế sông, theo tiến sĩ Thành, vùng hạ du bao giờ cũng xảy ra xói lở vì thường xuất hiện hiện tượng thiếu hụt phù sa. Khi thủy điện mở cửa xả, nước lên cao, khi đóng nước tụt xuống nhanh.

Lúc này tồn tại dòng nước chảy từ trong lòng bờ đẩy ra kéo theo đất đá. Khẳng định thủy điện không phải nguyên nhân trực tiếp, nhưng chuyên gia thủy lợi Tô Văn Trường cho rằng đây là yếu tố gián tiếp.

Thủy điện Hòa Bình liên tục xả đáy từ hai đến bốn cửa trong thời gian khá dài. Phường Đồng Tiến lại nằm đúng khúc sông cong thuộc bên xói, chỉ cách hạ lưu hồ Hòa Bình khoảng 4-5 km nên chịu ảnh hưởng tác động của dòng chảy do xả lũ.

Thời điểm sạt lở là khi hồ Hòa Bình đóng cửa xả, tức nước sông đang lên cao khi không xả nữa sẽ tụt nhanh, kéo theo sạt trượt bờ sông. "Nếu hạ lưu ở xa hồ thủy điện, việc đóng cửa xả sẽ khiến nước sông hạ từ từ.

Khu nhà sập rất gần hạ lưu đập, vì vậy tác động của việc rút nước nhanh là có", ông Trường nói. Cho rằng thủy điện có tác động đến bờ sông, Chủ tịch tỉnh Hòa Bình, ông Nguyễn Văn Quang cho hay, nhà máy thủy điện Hòa Bình xả lũ từ ngày 8/7.

Thời điểm xả lớn nhất là bốn cửa, kết hợp phát điện tối đa tám tổ máy. Đến 10h ngày 30/7, thủy điện đóng toàn bộ cửa xả, mực nước hạ lưu xuống từ 16,8 m lúc 13h ngày 29/7 xuống mức 13,6 m lúc 7h ngày 31/7. Theo Chủ tịch tỉnh Hòa Bình, khu vực sạt lở có dấu hiệu sụt lún từ trước, thành phố đã lên kế hoạch di dời, tái định cư cho người dân.

Tuy nhiên, do kinh phí hạn chế, cộng với một số hộ dân muốn bám trụ nên chưa thực hiện được. Chính quyền phường Đồng Tiến thông tin thêm, ba trong số chín ngôi nhà ở phường Đồng Tiến mới bị sạt xuống sông từng nằm trong quyết định di dời từ năm 2017.

Thành phố thậm chí còn cắt điện, nước để họ sơ tán. Những ngôi nhà thuộc tổ dân phố 25-26 dài 20-30 m, nằm chênh vênh trên bờ sông.

Việc xây nhà sát sông, theo các chuyên gia, cũng góp phần làm mất ổn định bờ sông, dẫn đến dễ bị sạt, thay đổi chế độ thủy lực, giảm lượng bùn cát.

Theo UBND tỉnh Hòa Bình, trước diễn biến sạt lở nghiêm trọng tại tổ 26 phường Đồng Tiến làm hàng chục ngôi nhà đổ ụp xuống sông và lún nứt tại xóm Máy Giấy, đoàn công tác của Bộ Tài nguyên Môi trường sẽ khảo sát, đánh giá tình hình hai khu vực này.