Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, chẳng khó để chúng ta có thể nhìn thấy hình ảnh lũ trẻ dán mắt vào màn hình điện thoại để tìm kiếm niềm vui.
Nhưng đằng sau những niềm vui ấy, chúng mất đi cả tuổi thơ hồn nhiên. Nhìn cảnh ấy lại nhớ về thế hệ chúng tôi - những người sinh những năm 1980, 1990 - có một tuổi thơ không smartphone (điện thoại thông minh) nhưng đầy ý nghĩa.
Những giờ học đầy ý nghĩa
Đến hôm nay, tôi vẫn nhớ mãi về những bài học thầy cô dạy cho những đứa học trò tiểu học chúng tôi ngày ấy. Đầu tiên là bài văn “Đẹp mà không đẹp”. Bài văn đó như sau: Thấy bác Thành đi qua, Hùng liền hỏi: “Bác Thành ơi bác xem con ngựa của cháu vẽ có đẹp không?”. Trên bức tường trắng hiện lên hình một con ngựa đang leo núi….
Bác Thành xem xong rồi bảo: “Cháu vẽ đẹp đấy nhưng còn có chỗ chưa đẹp”. “Chỗ nào chưa đẹp hả bác”. “Chỗ không đẹp là bức tường của nhà trường đã bị vẽ bẩn cháu ạ”. Ý nghĩa giáo dục của bài văn là: Không nên làm một việc gì đó ảnh hưởng đến lợi ích chung của mọi người.
Bài văn “Xe lu và xe ca” của tác giả Phong Thu thì giáo dục những đứa học trò tiểu học chúng tôi về tầm quan trọng của mỗi cá nhân trong xã hội. Không chỉ là những bài văn, những bài thơ mà thầy cô dạy chúng tôi cũng có một ý nghĩa giáo dục sâu sắc về tình cảm gia đình, tình cảm bạn bè, tình cảm giữa người với người như bài thơ “Làm anh” của nhà thơ Phan Thị Thanh Nhàn. Bài thơ “Thương ông” của nhà thơ Tú Mỡ thì dạy cho học trò chúng tôi về lòng hiếu thảo.
Bài thơ “Tiếng ru” của nhà thơ Tố Hữu thì dạy cho học trò về tình nhân loại – thứ tình cảm cần phải được vun đắp dựng xây để thế giới tốt đẹp hơn. Trong chương trình tiểu học, chúng tôi còn được thầy cô dạy về sự đoàn kết, một truyền thống quý báu của dân tộc ta. Đó là bài thơ “Con cáo và tổ ong” và bài thơ “Hòn đá” của Bác Hồ. Nếu bài thơ “Con cáo và tổ ong” đã kêu gọi về lòng đoàn kết để đánh đuổi lũ giặc cướp nước thì bài thơ “Hòn đá” lại kêu gọi sự đoàn kết sẽ khiến cho mọi việc đều thành công.
Riêng tôi, tôi nhớ mãi bài thơ “Nói với sông Đơ-nhi-ép” của nhà thơ Liên Xô X-Mác-sắc trong chương trình tiểu học. Lúc đó, cô giáo của tôi giảng dạy rằng sông Đơ-nhi-ép là một con sông lớn chảy qua Ukraina. Trên con sông đó, nhân dân lao động Liên bang Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết đã xây dựng một nhà máy thủy điện lớn để con người được no ấm, hạnh phúc hơn.
Bố mẹ tôi đều là công nhân, là những người đang bắt tay xây dựng lại Đất nước sau ngày thống nhất, nên tôi có sự đồng cảm sâu sắc với tác giả bài thơ này. Cũng vào thời tiểu học, có lần cô giáo chủ nhiệm họp lớp lại để quyên góp giúp đỡ các bạn thiếu nhi Cuba. Bởi vì sự bao vây cấm vận của nước Mỹ và đồng minh nhằm tiêu diệt nước Cuba xã hội chủ nghĩa mà các bạn thiếu nhi tại đây đang rất thiếu thốn. Ngay sau đó, tôi và các bạn trong lớp đã tặng các bạn thiếu nhi Cuba những cây viết chì và những cuốn vở mới. Đó là một hành động sẻ chia, dù rất nhỏ nhoi, nhưng tôi sẽ nhớ mãi trong đời.
Tuổi thơ… không smartphone
Hiện nay, để giữ các bé “ngồi im một chỗ”, nhiều bậc phụ huynh đã dùng đến smartphone. Các video vui nhộn hay trò chơi điện tử ngay lập tức khiến các bé dán mắt vào màn hình smartphone. Tuy nhiên, trên tờ The Life Hacker, chuyên gia cai nghiện hàng đầu nước Anh Mandy Saligari đã khẳng định: “Cho trẻ em sử dụng smartphone giống như việc bạn đưa ma túy cho chúng”.
Bên cạnh đó, có nhiều công trình nghiên cứu cũng chỉ ra tác hại của việc trẻ em “nghiện” smartphone. Chẳng hạn, Giáo sư Jean Twenge và Giáo sư Keith Campbell từ Đại học San Diego (Mỹ) đã thu thập dữ liệu từ 40.000 trẻ em ở Mỹ từ 2 đến 17 tuổi. Kết quả cho thấy sử dụng smartphone trong thời gian dài gây ảnh hưởng đến cảm xúc của chúng.
Cụ thể, 1/2 trẻ em sử dụng smartphone trên 2 giờ thường dễ mất bình tĩnh, rất khó bình tĩnh lại. Ngoài ra, nếu trẻ em dán mắt vào smartphone trên 4 giờ mỗi ngày thường hay cãi lý, lo lắng và ít muốn học hỏi, từ đó dẫn đến ít hòa đồng với xã hội, bạn bè hơn.
Nhìn lại để so sánh, lứa tuổi 8X, 9X (sinh những năm 1980, 1990) như chúng tôi có một tuổi thơ không smartphone và được vận động thường xuyên hơn. Ngày đó, các trẻ em thường tìm đến các trò chơi vận động như nhảy dây, bắn bi, trốn tìm, thả diều, rồng rắn lên mây, bịt mắt bắt dê…
Trong đó, “rồng rắn lên mây” là một trong những trò chơi dân gian Việt Nam được lưu truyền từ ngàn xưa. Đây là một trò chơi theo nhóm. Trong đó, một người đứng riêng ra làm thầy thuốc. Những người còn lại sắp hàng một, tay người sau nắm vạt áo người trước. Sau đó cả chuỗi người này bắt đầu lượn qua lượn lại như rồng rắn.
Sau màn đối đáp giữa hai bên, thầy thuốc sẽ phải tìm cách đuổi bắt cho được người cuối cùng (khúc đuôi) trong hàng rồng rắn. Nhưng ngược lại, người đứng đầu hàng rồng rắn sẽ dang hai tay và cả mình rồng rắn cũng uốn éo, luồn lách, né tránh sao cho cái đuôi của mình không bị thầy thuốc vồ được... Bởi vậy, “rồng rắn lên mây” là trò chơi nhằm rèn luyện sự nhanh nhẹn, khéo léo, phát huy tinh thần đoàn kết, tôn trọng kỷ luật và khả năng đối đáp.
Các trò chơi nhảy dây, bắn bi, trốn tìm, thả diều, bịt mắt bắt dê cũng có tác dụng tích cực đối với trẻ em. Chẳng hạn, tăng sức bền và độ dẻo dai (nhảy dây), tăng khả năng tinh mắt (bắn bi), tăng khả năng phán đoán (trốn tìm, bịt mắt bắt dê), tăng khả năng khéo léo (thả diều)… Từ đó trẻ em sẽ được phát triển toàn diện hơn về cả thể chất lẫn tinh thần.
Ngày đó, đối với các thế hệ 8X, 9X, đọc truyện tranh không chỉ là một thú vui mà còn có tác dụng giáo dục. Tôi nhớ như in bộ truyện tranh đầu tiên được đọc và được vui cười sảng khoái khi đọc nó là “Đôrêmon”. Đây là bộ truyện tranh dành cho thiếu nhi của tác giả Fujiko F. Fujio, một họa sĩ truyện tranh tài danh của Nhật Bản. Bộ truyện được Nhà xuất bản Kim Đồng mua bản quyền và phát hành tại Việt Nam.
Không chỉ là một bộ truyện tranh được độc giả nhỏ tuổi ưa thích, “Đôrêmon” còn tác động tích cực đến trẻ em Nhật và các nước trên thế giới. Những “bảo bối” cùng các câu chuyện phiêu lưu trong truyện đã xây dựng cho độc giả nhỏ tuổi sự ham thích tìm hiểu khoa học - công nghệ, đặc biệt là sự ham thích với rô-bốt và các ứng dụng của rô-bốt trong cuộc sống.
Tuy nhiên, “Đôrêmon” được độc giả nhỏ tuổi yêu quý nhất chính là tình bạn tuyệt vời của chú mèo máy Đôrêmon với cậu bé yếu đuối Nôbita, bao gồm thêm nhóm bạn Chaien, Xêkô, Xuka của họ. Sau khi đọc truyện, tin chắc rằng, các em thiếu nhi sẽ xây dựng sự đoàn kết, yêu thương lẫn nhau trong học tập và cuộc sống.
Những bộ truyện tiếp theo mà tôi chăm chú đọc là “Cô tiên xanh”, “Tâm hồn cao thượng”, ”, “Truyện cổ nước Nam”, “Nhị thập tứ hiếu”, “Thần đồng Đất Việt”, “Trạng Quỳnh”. Đây là những bộ truyện giáo dục về nhân cách con người, khuyên giữa người với người phải sống đủ đầy về nhân, lễ, nghĩa, trí, tín.
Hiện nay, smartphone là một sản phẩm phục vụ thiết yếu cho đời sống con người. Nó không chỉ có chức năng như là một chiếc điện thoại mà còn tích hợp trong đó những tính năng tương tự một chiếc laptop (máy tính xách tay) như duyệt web, chơi game, chụp ảnh, quay phim, video call (gọi không mất tiền cước điện thoại), định vị toàn cầu, trợ lý ảo, các ứng dụng của bên thứ 3 trên kho ứng dụng di động.
Tuy nhiên, bên cạnh mặt tích cực thì smartphone cũng có mặt tiêu cực như hiện tượng trẻ em “nghiện” smartphone là một vấn đề rất đáng báo động. Bởi vậy, các bậc phụ huynh hãy dành thời gian cho các bé chơi các trò chơi vận động hơn là bỏ mặc các bé “ngồi im một chỗ” với một chiếc smartphone.
Theo nhà nghiên cứu Nguyễn Đắc Xuân ở Huế, dưới thời nhà Nguyễn, vào mỗi dịp Tết, vua quan thường có 3 hoạt động vui chơi chính là: Trò chơi Đầu hồ, họa ngự thi, trò chơi đánh thơ.
Năm 2015, nghi lễ và trò chơi kéo co được UNESCO ghi danh Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Là trò chơi phổ biến của con trẻ hay người lớn nhưng mấy ai biết được khởi nguồn của trò chơi dân gian này?
Được nuôi dưỡng tâm hồn nghệ thuật từ những câu hát bài chòi của ba mẹ và xóm giềng, ông Hai Điểm (tên thường gọi của nghệ nhân Nguyễn Tuấn Anh, TP.Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa) đã có một tình yêu đặc biệt với nghệ thuật truyền thống này.
Ông Hoàng Cương, Thạc sĩ Quản lí Kinh tế, Kĩ sư, Trưởng phòng chính sách đấu thầu thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư được tiếp nhận và bổ nhiệm giữ chức vụ Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch – Tài chính thuộc Bộ Y tế.
Cô gái 24 tuổi (Hà Nội) tới khám tại khoa Phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ - Bệnh viện Đại học Y Hà Nội trong tình trạng toàn bộ môi và vùng mặt dưới sưng nề. Vùng môi biến dạng, mất cân đối, chảy nhiều mủ trắng bẩn, viêm nhiễm rất nặng.
Quá trình nỗ lực dập lửa, 2 cán bộ kiểm lâm đã không may tử nạn khi tham gia chữa cháy rừng trên đỉnh Tây Côn Lĩnh tại địa bàn giáp ranh xã Phương Tiến, Lao Chải, Xín Chải, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang.
Quá trình nỗ lực dập lửa, 2 cán bộ kiểm lâm đã không may tử nạn khi tham gia chữa cháy rừng trên đỉnh Tây Côn Lĩnh tại địa bàn giáp ranh xã Phương Tiến, Lao Chải, Xín Chải, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang.
Một số sai phạm lẽ ra phải bị xử phạt vi phạm hành chính nhưng vì một lý do nào đó, ông Lường Tuấn Anh - Chủ tịch UBND huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên lại chỉ ký Quyết định “Buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả”.
Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm yêu cầu công an các đơn vị, địa phương đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vụ án trọng điểm thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi chỉ đạo, vụ án dư luận xã hội quan tâm.
Ngày 25/4, thông tin từ Công an tỉnh Nghệ An cho biết, Công an huyện Nghĩa Đàn đang tạm giữ hình sự đối tượng Lê Văn Hồng (SN 1979), trú xã Tri Lễ, huyện Quế Phong về hành vi vận chuyển trái phép chất ma túy.
Ngày 24/4, Công an TP.HCM cho biết, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an Quận 4 vừa triệt phá nhóm đối tượng “núp bóng” dịch vụ cầm đồ, tư vấn tài chính “cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự”.
Ngày 24/4, thông tin từ Công an TP.HCM cho biết, Phòng Cảnh sát hình sự Công an thành phố đã ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, ra lệnh bắt 8 bị can về hành vi “Tổ chức đánh bạc” và 4 bị can về hành vi “Đánh bạc”. Các quyết định và lệnh bắt đã được Viện Kiểm sát nhân dân Thành phố phê chuẩn.
Ngày 23/4, thông tin từ Công an tỉnh Thanh Hóa cho biết, Cơ quan CSĐT Công an huyện Hà Trung đã Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam 4 đối tượng về hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy…
Hai đối tượng Vi Hoàng Như và Trần Thị Hương Lan vừa bị Công an quận Tây Hồ ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can để điều tra về tội Mua bán trái phép chất ma túy.
Theo thống kê của Ban chỉ đạo phòng, chống tội phạm của Chính phủ (Ban chỉ đạo 138/CP), trong quý I/2024, lực lượng chức năng đã phát hiện, khởi tố mới 20 vụ/40 đối tượng (tăng 17,6% so với cùng kỳ năm 2023) mua bán người.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 38/CĐ-TTg ngày 15/4/2024 về việc triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm cung ứng điện trong thời gian cao điểm năm 2024 và các năm tiếp theo.
Bộ GTVT vừa có văn bản đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông nghiên cứu sớm phủ sóng điện thoại di động và cung cấp dịch vụ viễn thông trên các tuyến cao tốc.
Theo Cục Hàng không Việt Nam, các hãng bay dự kiến tăng khoảng 120 chuyến, tương đương hơn 20.000 chỗ mỗi ngày trong dịp cao điểm nghỉ lễ 30/4 - 1/5. Trước đó, các hãng hàng không trong nước đã lên kế hoạch cung ứng từ 100.000 đến 110.000 chỗ mỗi ngày trên đường bay nội địa, tăng khoảng 20% so với lịch bay tháng 3.
Ngày 9/4 (tức ngày 1/3 âm lịch), tại Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng, tỉnh Phú Thọ đã diễn ra Lễ Khai mạc Lễ hội Đền Hùng và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Giáp Thìn 2024.
Chương trình quốc gia về phòng ngừa và giảm trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Dự án này đã được triển khai tại xã Hương Ngải, huyện Thạch Thất, nhằm hỗ trợ những gia đình khó khăn ổn định sinh kế, giảm tình trạng sử dụng lao động trẻ em vị thành niên.