Bộ Tư pháp đề xuất, chủ họ, thành viên, cá nhân, tổ chức liên quan có quyền đề nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người có hành vi cho vay lãi nặng, lừa đảo chiếm đoạt tài sản hoặc các hành vi vi phạm pháp luật khác khi tham gia quan hệ về họ.
 |
| Một vụ vỡ hụi chấn động vùng quê ở Tiền Giang (Ảnh: Nguyễn Vinh). |
Bộ Tư pháp đang tiến hành thẩm định dự thảo Nghị định về họ, hụi, biêu, phường thay thế Nghị định số 144/2006/NĐ-CP. Sau 12 năm thi hành, Nghị định số 144 đã bộc lộ những hạn chế, bất cập nhất định như quy định về người tham gia họ, hình thức thỏa thuận họ, sổ họ, cơ chế tự kiểm soát của những người tham gia họ, lãi suất họ… dẫn đến các cơ quan có thẩm quyền khó khăn trong công tác thi hành pháp luật.
Bên cạnh đó, khi Bộ luật Dân sự năm 2015 có hiệu lực có thêm nhiều quy định pháp lý mới, trong đó chế định hợp đồng vay tải sản đã được sửa đổi, bổ sung đặt ra yêu cầu cần xây dựng văn bản mới thay thế Nghị định 144.
Theo Bộ Tư pháp, khi nhu cầu cho vay, đi vay bằng phương thức họ ngày càng đa dạng, phức tạp thì việc chơi họ phát triển với quy mô lớn bị biến tướng thành hình thức huy động vốn trái pháp luật, cho vay lãi nặng. Thực tế đã xảy ra một số các vụ việc vỡ họ gây hậu quả nghiêm trọng cho người chơi do bị chủ họ lợi dụng lòng tin để chiếm đoạt tài sản.
Về nội dung cơ bản, Bộ Tư pháp cho rằng dự thảo sẽ định hướng hành vi để các bên tham gia họ tự kiểm soát lẫn nhau, tăng cường ý thức tự bảo vệ quyền dân sự.
Trong đó sẽ có những quy định có tính can thiệp ở mức độ nhất định của Nhà nước như: Quy định về nguyên tắc tổ chức họ, về điều kiện làm chủ họ, điều kiện làm thành viên, hình thức thỏa thuận về họ, vai trò của chính quyền để đảm bảo quan hệ về họ được lành mạnh, tránh sự lạm dụng, biến tướng.
Đặc biệt, trong trường hợp có tranh chấp về họ hoặc phát sinh từ họ thì tranh chấp đó được giải quyết bằng thương lượng, hoà giải hoặc yêu cầu Tòa án giải quyết theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự.
“Chủ họ, thành viên, cá nhân, tổ chức liên quan có quyền đề nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người có hành vi cho vay lãi nặng, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, huy động vốn trái pháp luật hoặc các hành vi vi phạm pháp luật khác khi tham gia quan hệ về họ” - khoản 2, điều 26 trong dự thảo nêu rõ.
