Sắc phong của vua Khải Định (1916-1924) là một di sản văn hóa Hán Nôm quý hiếm có giá trị về mặt lịch sử, mỹ thuật đã được dòng họ Nguyễn Trung (Thôn Cù Lạc 2, xã Sơn Trạch,huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình) gìn giữ cho đến nay để nhằm giáo dục con cháu và ghi nhớ công ơn của Cao tổ mình.
Vật báu của dòng họ trải qua gần 100 năm
Phapluatplus.vn tìm đến nhà Ông Nguyễn Xuân Tương (78 tuổi) một bậc cao niên trong dòng họ, ông chào đón chúng tôi với vẻ niềm nở và phấn khởi.
Hồi trước nghe cha ông kể lại: “Khi xưa Cao tổ Nguyễn Trung Ngang là người đầu tiên khai hoang và mở rộng nơi này làm ăn, lúc đó vùng đất này chỉ toàn đồi núi, không có nhà cửa, ít dân cư sinh sống,trước đó có nhà họ Dương đến đây nhưng không canh tác hay khai khẩn đất”.
|
Sắc phong của vua Khải Định có lịch sử gần 1 thế kỷ. |
“Lúc mới đến vùng đất Sơn Trạch này chỉ có hai cha con đi từ phương Bắc vào. Về sau người con sinh được 6 người con trai và được chia thành 6 nhánh trong dòng họ, tính đến nay cũng đã có đến hơn 300 hộ”.
Nhờ phương thức canh tác, khai khẩn của mình ông Nguyễn Trung Ngang đã thu hút được dân cư ở những nơi khắc đến tạo nên các làng dân cư tập trung, mở rộng sản xuất nông nghiệp. Tạo nền tảng vững chắc cho vùng đất phát triển sau này.
|
Khu mộ của ông Nguyễn Trung Ngang được tu sửa năm 1991. |
Chính vì vậy, sắc phong của vua Khải Định năm 1924 cho ông nhằm đề cao công lao khai khẩn mở rộng đất hoang, giúp dân lao động sản xuất gây được tiếng vang trong vùng.
|
Ông Nguyễn Xuân Tương vẫn tiếp tục nghiên cứu sắc phong và gia phả của dòng họ mình. |
Trải qua hơn 7 thế hệ sắc phong vẫn được con cháu gìn giữ và bảo quản cẩn thận. “Qua các thời kỳ, sắc phong được cất giữ ở nhà thờ Tổ, sau năm 1978 thì được các ông trưởng nhánh thay nhau cất giữ. Đến năm 2001, dòng họ quyết định xây dựng am để bảo quản sắc phong và gia phả cha ông để lại”, ông Tương nói.
Gìn giữ sắc phong
Sở dĩ sắc phong trải qua nhiều đời như vậy mà vẫn giữ được hầu như nguyên vẹn một phần là do được làm từ loại giấy quý, nguyên liệu dùng để vẽ lên bề mặt giấy là vàng, bạc và kim nhũ.
Nhờ vậy mà giấy sắc có hình thức và màu sắc vừa đẹp lại vừa bền, quan trọng làm giấy sắc đòi hỏi rất nhiều công phu và tỉ mỉ.
Ông Nguyễn Thuận ( 1950), một người con trong dòng họ cho biết: “Nội dung sắc phong và gia phả của dòng họ là do các đời trước và cha ông dịch ( những người chưa phải là chuyên gia hay thông thuộc tiếng Hán) rồi đưa cho thế hệ sau cất giữ. Nhưng con cháu vẫn lấy nền tảng đó làm cốt lõi để noi gương học tập thế hệ cha ông đi trước”.
Nội dung sắc phong: “ Sắc Tỉnh Quảng Bình,huyện Bố Trạch, xã Cu Lạc. Phụng sự tiền khai canh Nguyễn Trung Ngang Đại Lang Tôn Thần niệm trước linh ứng tứ kim chính trỉ nhiên tứ tuần đại khánh tiết kinh ban bảo, nhẫn thiền ân lễ lông đăng trật trước phong vi dực bảo trung hưng linh phù tôn thần đặc chuẩn phụng sự thần kỳ tương hữu bảo, vô lễ nhân khâm tai. Khải Định cửu niên thất nguyệt nhị thập ngũ nhật”.
|
Sắc phong do các đời trước dịch ra và được lưu trong gia phả để nhằm giáo dục con cháu. |
Sắc phong không chỉ là một nguồn tư liệu có ý nghĩa đặc biệt đối với việc nghiên cứu về lịch sử chữ viết Hán Nôm ở Việt Nam mà còn mang ý nghĩa quan trọng về khoa học và văn hóa.
Chính hệ thống sắc phong đã cung cấp một khối lượng thông tin khổng lồ về thư thể với chữ viết có niên đại tuyệt đối và phong cách chữ trên sắc phong ở từng thời kỳ thể hiện rõ ràng mà không phải đoán định, bàn cãi.
Do đó, việc nghiên cứu trên hệ thống rộng sẽ có những kết luận khoa học chính xác về phong cách chữ từng thời kỳ, sự chuyển biến, tiếp nhận, kế thừa, sáng tạo của thời kỳ sau so với thời kỳ trước ngay trong từng triều đại Việt Nam, sự vay mượn cũng như ảnh hưởng của thư thể Trung Quốc.
Dù là ở triều đại nào, cách mấy trăm năm hay mấy chục năm thì nó là những hiện vật giàu tính khoa học và là một vật thiêng trong đời sống tâm linh của cộng đồng dân cư các làng xã Việt Nam.
Vì vậy, sắc phong hiện nay nên được công nhận là di sản văn hóa và được quan tâm bảo vệ, nghiên cứu đầy đủ để xứng đáng với tầm quan trọng của nó đối với lịch sử, hiện tại và tương lai sau này.