Hiện tượng các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới xuất hiện ở Việt Nam theo những ngả đường xách tay hay nhập lậu và được rao bán công khai trên thị trường đã được thảo luận từ trong nhiều năm nay.
Tuy nhiên, trong khi thị trường chợ đen ngày càng nhộn nhịp thì một chính sách quản lý phù hợp vẫn còn đang bỏ ngỏ. Điều này dẫn đến tình trạng chảy máu ngoại tệ, thất thu ngân sách, sức khỏe cộng đồng bị ảnh hưởng và chưa biết những ảnh hưởng tiêu cực này còn kéo dài đến khi nào.
Thực trạng và nhu cầu quản lý
Thực trạng buôn lậu thuốc lá và các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới đã tồn tại nhiều năm qua là một trong những vấn đề mà nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm, đặc biệt trong thời gian gần đây. Nạn buôn lậu các sản phẩm này ngày càng cao, tinh vi và khó kiểm soát cho thấy nhu cầu của thị trường ngày càng lớn.
Trong một cuộc trả lời phỏng vấn Báo Pháp luật Việt Nam, Phó Trưởng Ban Dân nguyện (Ủy ban Thường vụ Quốc hội) Lưu Bình Nhưỡng, Đại biểu Quốc hội khoá XIV cho rằng, nhu cầu sử dụng thuốc lá thế hệ mới của người Việt Nam, đang rất cao.
“Trong khi chúng ta đã có Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá nhưng vấn đề này lại không được áp dụng một cách triệt để. Nói cách khác là ở một góc độ nào đó, đối với loại thuốc lá này, chúng ta vẫn còn có thái độ buông lỏng quản lý.
Chính sự thiếu quản lý này dẫn đến tình trạng ngoài các loại thuốc thật có đạt tiêu chuẩn chất lượng, thì khả năng có thể có các loại thuốc lá giả, độc hại hơn nhiều so với loại thuốc lá thế hệ mới chính hãng, được sản xuất theo tiêu chuẩn, lọt vào Việt Nam. Do vậy từ người hút trực tiếp đến người hút thụ động sẽ là những người hứng chịu toàn bộ. Đây là một điều hết sức đáng tiếc và cần thiết phải có hành động mạnh mẽ hơn”, ông Lưu Bình Nhưỡng nhận định.
Bên cạnh đó, theo ông Nhưỡng, sự buông lỏng quản lý còn gây tác hại liên quan đến “chảy máu” ngoại tệ. Không những thế, nạn buôn lậu ở nước ta rất trầm trọng. Các khu vực cửa khẩu, sân bay, bến cảng, thậm chí là những lối mở, đường mòn, đều diễn ra tình trạng buôn lậu nên nếu không quản lý chặt chẽ, sẽ dẫn đến hệ lụy rất lớn, trong đó có thất thu thuế do Nhà nước không kiểm soát được và còn tiềm ẩn nguy cơ tội phạm, vi phạm pháp luật.
Đồng tình với ý kiến của ông Lưu Bình Nhưỡng, bên hành lang Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khoá XIV, Đại biểu Quốc hội khoá XIV Nguyễn Sỹ Cương cũng cho rằng đây là vấn đề chưa được quản lý một cách chặt chẽ, dẫn đến tình trạng nhập lậu, bán tràn lan trên thị trường.
Quản lý thế nào là phù hợp?
Ông Nguyễn Sỹ Cương cho rằng cần phải có hành lang pháp lý, có quy định quản lý đối với các loại hình thuốc lá thế hệ mới và khi có quy định rồi thì cũng phải xác định ngay đấy là mặt hàng kinh doanh có điều kiện. Điều đó là cần thiết để giúp cơ quan chức năng như cơ quan Quản lý thị trường, Công an… thực hiện xử lý các vấn đề liên quan đến thuốc lá thế hệ mới.
Ông cũng nêu thêm thuốc lá thế hệ mới cần phải được cơ quan có thẩm quyền xác định về các tác nhân gây hại. Bộ Y tế phải vào cuộc xác định hoá chất hay nguyên liệu thuốc lá được sử dụng có nguy hại hay không, nguy hại đến đâu thì trên cơ sở đó, các cơ quan chức năng mới vào cuộc xử lý được tình trạng buôn lậu loại sản phẩm này hoặc hàng giả, hàng kém chất lượng.
Trong khi đó, ông Lưu Bình Nhưỡng nêu quan điểm: “Muốn quản lý được, chúng ta phải có thể chế, Nhà nước quản lý bằng chính sách, pháp luật. Phải khẩn trương đưa ra một lộ trình thích hợp để xử lý vấn đề này nhằm giúp các cơ quan chức năng kiểm soát được mọi loại thuốc lá thế hệ mới và nâng cao ý thức pháp luật của người dân.”
Cũng cần nói thêm trong thời gian qua, được Chính phủ giao nhiệm vụ nghiên cứu để trình phương án quản lý phù hợp, Bộ Công Thương đã nỗ lực cùng các bộ, ngành liên quan thực hiện những đánh giá tác động sản phẩm và trình phương án quản lý phù hợp. Được biết, Bộ Công Thương đã đề xuất thí điểm có thời hạn đối với thuốc lá làm nóng.
Theo các chuyên gia, đề xuất thí điểm của Bộ Công Thương là một chính sách phù hợp nhằm vừa thực thi vừa điều chỉnh, hướng tới việc xây dựng chính sách quản lý các sản phẩm thuốc lá mới được đầy đủ, toàn diện.
Việc triển khai giai đoạn thí điểm trước mắt sẽ giúp đạt mục tiêu bảo vệ người tiêu dùng, tháo gỡ những khó khăn trong công tác phòng chống buôn lậu thuốc lá, cũng như trong chiến lược của quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá nói chung.
Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp) kiến nghị: “Chúng ta cần có cơ chế quản lý không chỉ với thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng mà sẽ còn là những sản phẩm thuốc lá công nghệ mới trong tương lai gần. Tôi cho rằng để có khung quản lý toàn diện đầy đủ, thí điểm là giai đoạn cẩn trọng cần thiết.
Đây là giai đoạn để kiểm chứng toàn diện những vấn đề quan ngại mà các bộ, ngành đề ra, trong đó nhằm cân bằng giữa nhu cầu quản lý hàng hóa và lợi ích sức khỏe cộng đồng. Hay nói cách khác, thí điểm sẽ giúp cho Chính phủ và các cơ quan có thẩm quyền có đầy đủ thông tin và căn cứ xác đáng để đánh giá tác động kinh tế và xã hội, kể cả đánh giá mức độ rủi ro của sản phẩm”.
Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá đang được các Bộ, ngành liên quan, chủ yếu là Bộ Công Thương, Bộ Tư pháp, Bộ Y tế, và các bên khác phân tích để xem xét có đưa thuốc lá làm nóng, thuốc lá điện tử vào diện quản lý hay không?
Hiện nay, nhiều người lo ngại nếu cho phép thương mại hóa thuốc lá thế hệ mới sẽ gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người dân. Thế nhưng, thực tiễn của các nước đi trước cho thấy điều ngược lại với định kiến này.
Là nguồn hàng hấp dẫn của thị trường "chợ đen", các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng đã và đang được các cơ quan bộ ngành, những người hút thuốc lẫn cộng đồng thảo luận liên tục trong nhiều năm qua.
Những con số mới công bố gần đây cho thấy cần đánh giá lại các biện pháp đã và đang làm trong nhiều thập kỷ qua, cũng như cập nhật lại các hướng tiếp cận khác trên toàn cầu nhằm giải quyết gánh nặng do hút thuốc lá điếu gây ra.
Tọa đàm về “Quản lý thuốc lá thế hệ mới - Cần góc nhìn mới” vừa được Báo Pháp luật Việt Nam tổ chức tại Hà Nội với sự tham gia của đại diện từ một số bộ ngành, cơ quan quản lý nhà nước.
Các sản phẩm giảm tác hại của thuốc lá hiện đang được đưa vào chiến lược kiểm soát thuốc lá tại nhiều quốc gia, trong đó bao gồm các nước tiên tiến như Anh, Nhật, Mỹ…
Ông Hoàng Cương, Thạc sĩ Quản lí Kinh tế, Kĩ sư, Trưởng phòng chính sách đấu thầu thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư được tiếp nhận và bổ nhiệm giữ chức vụ Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch – Tài chính thuộc Bộ Y tế.
Cô gái 24 tuổi (Hà Nội) tới khám tại khoa Phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ - Bệnh viện Đại học Y Hà Nội trong tình trạng toàn bộ môi và vùng mặt dưới sưng nề. Vùng môi biến dạng, mất cân đối, chảy nhiều mủ trắng bẩn, viêm nhiễm rất nặng.
Quá trình nỗ lực dập lửa, 2 cán bộ kiểm lâm đã không may tử nạn khi tham gia chữa cháy rừng trên đỉnh Tây Côn Lĩnh tại địa bàn giáp ranh xã Phương Tiến, Lao Chải, Xín Chải, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang.
Quá trình nỗ lực dập lửa, 2 cán bộ kiểm lâm đã không may tử nạn khi tham gia chữa cháy rừng trên đỉnh Tây Côn Lĩnh tại địa bàn giáp ranh xã Phương Tiến, Lao Chải, Xín Chải, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang.
Một số sai phạm lẽ ra phải bị xử phạt vi phạm hành chính nhưng vì một lý do nào đó, ông Lường Tuấn Anh - Chủ tịch UBND huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên lại chỉ ký Quyết định “Buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả”.
Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm yêu cầu công an các đơn vị, địa phương đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vụ án trọng điểm thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi chỉ đạo, vụ án dư luận xã hội quan tâm.
Ngày 25/4, thông tin từ Công an tỉnh Nghệ An cho biết, Công an huyện Nghĩa Đàn đang tạm giữ hình sự đối tượng Lê Văn Hồng (SN 1979), trú xã Tri Lễ, huyện Quế Phong về hành vi vận chuyển trái phép chất ma túy.
Ngày 24/4, Công an TP.HCM cho biết, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an Quận 4 vừa triệt phá nhóm đối tượng “núp bóng” dịch vụ cầm đồ, tư vấn tài chính “cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự”.
Ngày 24/4, thông tin từ Công an TP.HCM cho biết, Phòng Cảnh sát hình sự Công an thành phố đã ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, ra lệnh bắt 8 bị can về hành vi “Tổ chức đánh bạc” và 4 bị can về hành vi “Đánh bạc”. Các quyết định và lệnh bắt đã được Viện Kiểm sát nhân dân Thành phố phê chuẩn.
Ngày 23/4, thông tin từ Công an tỉnh Thanh Hóa cho biết, Cơ quan CSĐT Công an huyện Hà Trung đã Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam 4 đối tượng về hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy…
Hai đối tượng Vi Hoàng Như và Trần Thị Hương Lan vừa bị Công an quận Tây Hồ ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can để điều tra về tội Mua bán trái phép chất ma túy.
Theo thống kê của Ban chỉ đạo phòng, chống tội phạm của Chính phủ (Ban chỉ đạo 138/CP), trong quý I/2024, lực lượng chức năng đã phát hiện, khởi tố mới 20 vụ/40 đối tượng (tăng 17,6% so với cùng kỳ năm 2023) mua bán người.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 38/CĐ-TTg ngày 15/4/2024 về việc triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm cung ứng điện trong thời gian cao điểm năm 2024 và các năm tiếp theo.
Bộ GTVT vừa có văn bản đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông nghiên cứu sớm phủ sóng điện thoại di động và cung cấp dịch vụ viễn thông trên các tuyến cao tốc.
Theo Cục Hàng không Việt Nam, các hãng bay dự kiến tăng khoảng 120 chuyến, tương đương hơn 20.000 chỗ mỗi ngày trong dịp cao điểm nghỉ lễ 30/4 - 1/5. Trước đó, các hãng hàng không trong nước đã lên kế hoạch cung ứng từ 100.000 đến 110.000 chỗ mỗi ngày trên đường bay nội địa, tăng khoảng 20% so với lịch bay tháng 3.
Ngày 9/4 (tức ngày 1/3 âm lịch), tại Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng, tỉnh Phú Thọ đã diễn ra Lễ Khai mạc Lễ hội Đền Hùng và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Giáp Thìn 2024.
Chương trình quốc gia về phòng ngừa và giảm trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Dự án này đã được triển khai tại xã Hương Ngải, huyện Thạch Thất, nhằm hỗ trợ những gia đình khó khăn ổn định sinh kế, giảm tình trạng sử dụng lao động trẻ em vị thành niên.