Hậu quả từ việc thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo

Bắc Ninh: Khẩn trương thành lập Trung tâm chỉ huy phòng, chống dịch các cấp

Bắc Ninh: Giãn cách thị xã Từ Sơn theo Chỉ thị 15 từ 0h ngày 2/9

Vi phạm quy chế làm việc, nguyên tắc tập trung dân chủ, thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, thiếu kiểm tra, giám sát trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao sẽ gây hậu quả rất khó lường; nhất là với các tập thể, cá nhân được giao giữ nhiều trọng trách, được trao nhiều quyền lực nếu vi phạm thì sẽ để lại hậu quả rất nghiêm trọng, bị xử lý kỷ luật đảng nghiêm minh, kéo theo đó nhiều người rơi vào “lao lý”.

Đó là bài học kinh nghiệm sâu sắc được rút ra qua nhiều vụ việc kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với tổ chức đảng và đảng viên mà UBKT Trung ương và cấp ủy, tổ chức đảng, UBKT các cấp đã thực hiện trong thời gian qua.

Vụ việc liên quan đến vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí xảy ra tại Tổng Công ty sản xuất - xuất nhập khẩu Bình Dương (Tổng Công ty 3/2) tỉnh Bình Dương được Ủy ban Kiểm tra (UBKT) Trung ương vừa kết luận tại kỳ họp thứ IV (nhiệm kỳ 2021 - 2026), tháng 6/2021 vừa qua là một minh chứng điển hình.

Từ dư luận xã hội và bức xúc của nhân dân

Trước bức xúc của dư luận xã hội, phản ánh của cán bộ, đảng viên và nhân dân về những dấu hiệu vi phạm liên quan đến 2 khu “đất vàng” diện tích 43ha và 145ha tại phường Hòa Phú, thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương, do Tổng Công ty 3/2 quản lý; cuối tháng 4/2021, UBKT Trung ương đã thành lập Đoàn kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bình Dương nhiệm kỳ 2015-2020 trong việc lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Quy chế làm việc của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh và trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo các tổ chức đảng, đảng viên liên quan đến vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí xảy ra tại Tổng Công ty 3/2. Với tinh thần chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo UBKT Trung ương và trách nhiệm, khẩn trương cùng phương pháp làm việc khoa học, sau 7 tuần (đến ngày 16/6/2021), Đoàn kiểm tra đã hoàn thành nhiệm vụ, kết quả thẩm tra, xác minh đã nêu rõ các vi phạm,cũng như trách nhiệm của những tổ chức, cá nhân có liên quan.

Tổng Công ty 3/2 là công ty 100% vốn ngân sách; từ tháng 11/2018, sau khi tiến hành tái cơ cấu doanh nghiệp, Tổng Công ty 3/2 trở thành công ty cổ phần, trong đó vốn ngân sách chiếm gần 61% vốn điều lệ; ngành nghề kinh doanh chính gồm: Bất động sản, xây dựng công trình dân dụng, công nghiệp, giao thông; kinh doanh vật tư, đầu tư tài chính... Tổng Công ty 3/2 được tỉnh Bình Dương giao nhiều khu đất, trong đó có khu đất dịch vụ 43 ha và 145 ha thuộc Khu liên hợp Công nghiệp - Dịch vụ - Đô thị Bình Dương (Khu liên hợp) đã xảy ra những vi phạm sau này. UBKT Trung ương đã kết luận về những vi phạm rất nghiêm trọng, hậu quả để lại rất nặng nề; ngân sách nhà nước thất thoát lớn, khoảng 2.700 tỷ đồng; nhiều cán bộ, đảng viên vi phạm bị xử lý kỷ luật đảng. Hiện tại, Cơ quan điều tra của Bộ Công an đã khởi tố hình sự 18 người (trong đó có một số đồng chí nguyên lãnh đạo, lãnh đạo và cán bộ chủ chốt của tỉnh); gây dư luận xấu đến Tỉnh ủy, chính quyền địa phương.

Biến đất công thành tư và câu chuyện “công ty sân sau”

Căn cứ đề nghị của Tổng Công ty 3/2, tháng 4/2006 UBND tỉnh Bình Dương đã chấp thuận chủ trương giao 563,24 ha đất dịch vụ trong Khu liên hợp cho Tổng Công ty 3/2 (trong đó có khu đất 43 ha và 145 ha); thời gian làm thủ tục giao đất sau khi Tổng Công ty thanh toán hoàn tất hợp đồng đền bù giải phóng mặt bằng và xây dựng công trình tạo lực với Ban quản lý Dự án Khu liên hợp công nghiệp - dịch vụ - đô thị Bình Dương (BQL Dự án). Ngay trong năm 2006, Tổng Công ty 3/2 đã được BQL Dự án bàn giao ranh giới tại thực địa khu đất 43 ha và 145 ha.

Hành trình 43 ha đất công thành tư: Thực hiện xong hợp đồng “Đền bù giải phóng mặt bằng và xây dựng công trình tạo lực” với BQL Dự án, Tổng Công ty 3/2 xin Tỉnh ủy Bình Dương liên doanh để làm dự án trên diện tích 43 ha đất dịch vụ được giao. Tháng 8/2010, Tỉnh ủy có văn bản đồng ý chủ trương cho Tổng Công ty 3/2 góp vốn cùng Công ty cổ phần bất động sản Âu Lạc (trụ sở ở Quận 1, Tp. HCM) lập liên doanh Công ty TNHH Đầu tư xây dựng Tân Phú (Công ty Tân Phú) để làm Dự án Khu đô thị thương mại dịch vụ Tân Phú (Dự án Tân Phú) trên khu đất. Trong đó, Tổng Công ty 3/2 góp vốn 60 tỷ đồng bằng tiền mặt, chiếm 30% vốn điều lệ, còn Công ty Âu Lạc góp 140 tỷ đồng, chiếm 70% vốn điều lệ. Tuy nhiên, tới tháng 12/2016, Tổng Công ty 3/2 đã bán 43 ha đất cho Công ty Tân Phú thu về hơn 250 tỷ đồng. Việc Tổng Công ty 3/2 bán 43 ha đất công không thông qua thẩm định giá, không tổ chức đấu giá là vi phạm pháp luật. Đồng thời, giao dịch này lại được áp giá giao đất năm 2010, thấp hơn nhiều so với giá quy định của UBND tỉnh Bình Dương năm 2016, đã gây thất thoát lớn ngân sách nhà nước.

Như vậy, việc bán 43 ha đất đã diễn ra từ năm 2016, nhưng tới tháng 3/2017, Tổng Công ty 3/2 mới có văn bản xin chuyển nhượng phần vốn góp 30% cho Công ty Âu Lạc, với lý do: “Chuyển giao khu đất” nhằm “thuận lợi trong quá trình thực hiện hợp đồng về điều khoản giao khu đất 43 ha”; việc thoái 30% vốn góp để Công ty Âu Lạc sở hữu 100% dự án thì sẽ chủ động hơn trong việc triển khai sản xuất, kinh doanh, mang lại hiệu quả...

Mặc dù biết Tổng công ty 3/2 đã chuyển nhượng khu đất 43ha trước khi xin ý kiến chủ sở hữu, nhưng Thường trực Tỉnh ủy Bình Dương vẫn “đồng ý chủ trương cho Tổng công ty 3/2 được chuyển nhượng 30% vốn góp tại Công ty Tân Phú” trong cuộc họp giao ban tổ chức ngày 17/4/2017, do đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Trần Văn Nam chủ trì. Theo đó, ngày 20/4/2017, đồng chí Phạm Văn Cành, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy đã ký Thông báo Kết luận số 287-TB/TU của Thường trực Tỉnh ủy đồng ý chủ trương cho Tổng công ty 3/2 chuyển nhượng 30% vốn góp tại Công ty Tân Phú cho Công ty Âu Lạc. Với Thông báo này đã giúp Tổng Công ty 3/2 hoàn thành thủ tục hợp thức hóa việc bán 43 ha đất công cho công ty Âu Lạc.

Ngày 02/8/2017, Tổng Công ty 3/2 ký hợp đồng chuyển nhượng 30% vốn góp với giá 161 tỷ đồng cho Công ty Âu Lạc nhưng không qua định giá là vi phạm pháp luật, gây thất thoát lớn cho ngân sách. Trong khi Công ty Âu Lạc chưa thanh toán tiền thì ngày 17/8/2017, Tổng Công ty 3/2 đã làm thủ tục xác nhận hoàn tất chuyển nhượng vốn góp để Công ty Tân Phú đổi Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh (ngày 25/9/2017), hoàn tất việc chuyển nhượng toàn bộ Dự án Tân Phú cho tư nhân; từ đó 43 ha đất đã trở thành tài sản riêng của Công ty Âu Lạc. Việc bán 43 ha đất cho tư nhân sai quy định, đã làm thiệt hại cho ngân sách nhà nước khoảng 408 tỷ đồng (106 tỷ đồng tiền sử dụng đất + 302 tỷ đồng tiền định giá thiếu).

145 ha đất và câu chuyện “công ty sân sau”: Ngày 12/10/2007, Tổng Công ty 3/2 (do ông Nguyễn Văn Minh làm Tổng Giám đốc) đã ký Hợp đồng liên doanh với 2 công ty nước ngoài để lập ra Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Tân Thành (Công ty Tân Thành) nhằm thực hiện dự án sân golf trên diện tích hơn 145 ha trong Khu liên hợp. Công ty Tân Thành có vốn điều lệ là 30 triệu USD, trong đó Tổng Công ty 3/2 góp vốn bằng quyền sử dụng 145 ha đất (bằng 9 triệu USD), hai đối tác nước ngoài góp 21 triệu USD. Ngay trong năm 2007, UBND tỉnh Bình Dương đã chấp thuận chủ trương và cấp giấy chứng nhận đầu tư cho liên doanh Công ty Tân Thành.

Đầu năm 2011, khi mới góp vốn được 5,2 triệu USD (trong tổng số 21 triệu USD như thỏa thuận) 2 đối tác nước ngoài đã bán sang tay, chuyển nhượng toàn bộ vốn góp cho Công ty TNHH Phát triển và Công ty cổ phần Hưng Vượng (trụ sở tại Bình Dương). Đến tháng 4/2011, việc chuyển nhượng hoàn tất, liên doanh Công ty Tân Thành gồm Tổng Công ty 3/2 giữ 144 tỷ đồng bằng quyền sử dụng đất, chiếm 30% vốn góp; Công ty cổ phần Hưng Vượng chiếm 38%; Công ty TNHH Phát triển chiếm 32% vốn.

Điều đáng lưu tâm là cả 2 thành viên trong liên doanh mới đều là “công ty sân sau” của ông Nguyễn Văn Minh. Cụ thể, Công ty cổ phần Hưng Vượng, ông Nguyễn Văn Minh là cổ đông lớn nhất, chiếm 15,07% cổ phần, làm Chủ tịch HĐQT; còn bà N.T.A, Chủ tịch Hội đồng thành viên, người đại diện theo pháp luật Công ty TNHH Phát triển là người cùng gia đình với ông Nguyễn Văn Minh. Do vậy, ông Nguyễn Văn Minh làm đại diện theo pháp luật, kiêm Chủ tịch HĐQT của liên doanh Công ty Tân Thành. Tại cuộc Hội đồng cổ đông bất thường tổ chức ngày 4/4/2017, liên doanh Công ty Tân Thành đã biểu quyết lại đồng ý nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất 145 ha từ Tổng Công ty 3/2 theo giá đất do các bên tự thỏa thuận tại Hợp đồng liên doanh với 2 đối tác nước ngoài ký kết từ năm 2007. Hợp đồng góp vốn bằng quyền sử dụng đất 145 ha được Tổng Công ty 3/2 và liên doanh Công ty Tân Thành hoàn thành vào tháng 6/2017.

Như vậy, với việc lòng vòng đem đất công liên doanh, chuyển nhượng sang tay, rồi hợp thức hóa thay vì đấu giá theo quy định, 145 ha đất công giao cho Tổng Công ty 3/2 đã được “sang tên, chuyển chủ” vào liên doanh Công ty Tân Thành mà thực chất là các công ty sân sau của ông Nguyễn Văn Minh, cùng người nhà và một số lãnh đạo chủ chốt của Tổng Công ty 3/2, với giá “rẻ như cho” theo giá tự thỏa thuận trong liên doanh với 2 đối tác nước ngoài từ 10 năm trước. Giao dịch này đã gây thất thoát ngân sách nhà nước khoảng 2.291 tỷ đồng (659 tỷ đồng tiền sử dụng đất + 1.632 tỷ đồng định giá thiếu).

Không có vùng cấm, chủ động tấn công, quyết liệt đấu tranh phòng, chống tiêu cực, tham nhũng

Việc vi phạm xảy ra tại Tổng Công ty 3/2, là một vụ việc phức tạp, diễn ra trong thời gian dài, liên quan đến nhiều cơ quan, tổ chức và cá nhân (trong đó có lãnh đạo, nguyên lãnh đạo và cán bộ chủ chốt của tỉnh). Vụ việc cũng đã và đang được các cơ quan thanh tra, kiểm toán, điều tra vào cuộc xem xét, xử lý theo thẩm quyền. Nhưng dường như những kết luận về vụ việc đã được đưa ra xem chừng vẫn chưa thỏa đáng; việc chấp hành các khuyến nghị, kết luận của các cơ quan chức năng liên quan đến vụ việc cũng chưa được nghiêm túc,... khiến dư luận xã hội ngày càng bức xúc và kéo theo đơn, thư kéo dài, vượt cấp, cùng với đó là không ít dư luận hoài nghi: Có hay không sự bao che vi phạm? Sau thời gian dài làm việc, các đoàn ra về với thông báo “kết luận chung chung”, chẳng khác gì là đến để “đóng dấu kiểm tra chất lượng”, giúp “hợp thức hóa vi phạm?”...

Các vấn đề dư luận xã hội bức xúc đó đã ảnh hưởng tiêu cực đến niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với Đảng bộ và chính quyền tỉnh, cũng như công cuộc đấu tranh phòng chống tham nhũng, tiêu cực của Đảng và Nhà nước ta đang tập trung thực hiện quyết liệt. Với tinh thần không có vùng cấm, quyết liệt, kiên trì đấu tranh phòng, chống tiêu cực, tham nhũng, chủ động tấn công, kiên quyết xử lý kỷ luật nghiêm minh cán bộ, đảng viên vi phạm, làm trong sạch bộ máy tổ chức cán bộ của Đảng và Nhà nước, UBKT Trung ương đã khẩn trương vào cuộc, cùng với sự tích cực phối hợp của các cơ quan có liên quan đã nhanh chóng làm rõ chân tướng sự việc; kết luận, chỉ rõ các vi phạm của các tập thể và cán bộ, đảng viên có liên quan.

Do vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, Quy chế làm việc, thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, thiếu kiểm tra, giám sát của một số đồng chí đương chức và nguyên Thường trực Tỉnh ủy, Tỉnh ủy viên nhiệm kỳ 2015-2020 và Ban cán sự đảng UBND tỉnh Bình Dương nhiệm kỳ 2016-2021 đã dẫn đến một số tổ chức đảng, đảng viên vi phạm các quy định của Đảng và pháp luật trong quản lý, sử dụng đất đai, vốn, tài sản tại Tổng Công ty 3/2, gây hậu quả rất nghiêm trọng, thiệt hại lớn tiền và tài sản của Nhà nước, nhiều cán bộ, đảng viên bị xử lý hình sự, gây bức xúc trong xã hội, ảnh hưởng xấu đến uy tín của cấp ủy, chính quyền địa phương.

Để xảy ra những khuyết điểm, vi phạm trên còn có trách nhiệm của một số đồng chí nguyên lãnh đạo Cục Thuế tỉnh và lãnh đạo Tổng Công ty 3/2 trong việc đề xuất áp dụng giá đất để tính tiền sử dụng đất giao cho Tổng Công ty 3/2 và việc chuyển nhượng, góp vốn bằng quyền sử dụng đất trái quy định của pháp luật, gây hậu quả rất nghiêm trọng, làm thất thoát lớn tiền, tài sản của Nhà nước.

Xét nội dung, tính chất, mức độ, hậu quả vi phạm; căn cứ quy định của Đảng về xử lý kỷ luật tổ chức đảng và đảng viên vi phạm, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và UBKT Trung ương đã xem xét, thi hành kỷ luật Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bình Dương nhiệm kỳ 2015-2020, Ban cán sự đảng UBND tỉnh nhiệm kỳ 2016-2021, đồng chí Trần Văn Nam (Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Dương Khóa XIV) và các đồng chí nguyên lãnh đạo, lãnh đạo chủ chốt của tỉnh… Đồng thời, UBKT Trung ương yêu cầu Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bình Dương xem xét, xử lý kỷ luật các tổ chức đảng, đảng viên có liên quan đến các vi phạm trên theo quy định.

Như vậy, trong một thời gian rất ngắn so với khối lượng công việc triển khai thực hiện, với tinh thần trách nhiệm cao trước Đảng, trước Nhân dân, UBKT Trung ương đã hoàn thành nhiệm vụ kiểm tra đối với các tập thể và cá nhân có liên quan đến các vi phạm trong công tác quản lý, sử dụng 188 ha đất công tại Tổng Công ty 3/2. Các vi phạm được thẩm tra, xác minh làm rõ; các tập thể và cán bộ, đảng viên vi phạm đã phải chịu hình thức xử lý kỷ luật Đảng nghiêm minh, đúng người, đúng lỗi phạm; liên quan đến vụ việc, hiện Cơ quan điều tra Bộ Công an đã khởi tố điều ra 18 cán bộ, đảng viên trong đó có nguyên lãnh đạo, lãnh đạo chủ chốt tỉnh Bình Dương. Kết luận kịp thời của UBKT Trung ương đã tạo điều kiện thuận lợi để các cơ quan điều tra, tố tụng tiếp tục xử lý vụ việc theo đúng tinh thần chỉ đạo của đồng chí Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư - Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng tại tại Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác phòng, chống tham nhũng giai đoạn 2013 - 2020: “Kỷ luật Đảng phải thực hiện trước, là tiền đề để xử lý kỷ luật hành chính của Nhà nước, của đoàn thể và xử lý hình sự”.